Codzienne spotkanie cz.1

UCZTA U PANA BOGA – DAR I ZOBOWIĄZANIE

W niebie będzie pięknie i radośnie. Bo będzie to miejsce przygotowane przez dobrego Boga. Dlatego już od czasów Starego Testamentu przebywanie w niebie przedstawiano jako wykwintną ucztę: „ucztę z tłustego mięsa, ucztę z wybornych win, z najpożywniejszego mięsa, z najwyborniejszych win” (Iz 25, 6), o czym przypomniało dzisiejsze pierwsze czytanie. W Nowym Testamencie zapowiedzią uczty eschatologicznej jest Eucharystia. Na ucztę tę zaprasza sam Pan Jezus: „przyjdźcie do mnie wszyscy…”; „bierzcie i jedzcie…”; „bierzcie i pijcie…”. Czyni to ustami duszpasterzy, ogłaszających niedzielne Msze święte w kościołach. Samo zaproszenie jest łaską. Bo przecież nie brak na świecie miejsc, gdzie dostęp do Eucharystii jest niezwykle utrudniony. Niestety niejeden człowiek lekceważy to zaproszenie. Czasem ważniejsze jest – jak dzisiejszej przypowieści – pójście „na swoje pole” (Mt 22, 5), czyli coś co dziś nazywa się niekonieczną pracą w niedzielę kosztem Mszy świętej, innym razem ważniejsze jest „kupiectwo” (Mt 22, 5), które dziś przybiera kształt zakupów robionych w Dzień Pański. Możliwość odrzucenia zaproszenia pokazuje, że Pan Bóg szanuje ludzką wolność.
Boże zaproszenie na ucztę jest powszechne. Zaproszeni są na nią ludzie „i dobrzy i źli”, a dokładnie, czytając przypowieść „i źli i dobrze” (Mt 22, 10). Widać w jak bardzo prowokacyjnej kolejności formułowane jest zaproszenie. Duszpasterze nie są od tego, by sądzić ludzi i by czynić z liturgii zebranie elity. Zresztą żaden z dojrzałych duszpasterzy nie ma elitarnego myślenia o Mszy świętej. Duszpasterze kierują zaproszenie do wszystkich. To zaproszenie na Eucharystię „wszystkich” dokonuje się między innymi podczas wypracowanego przez polską tradycję chodzenia „po kolędzie” od drzwi do drzwi, a nie przybywaniem jedynie w miejsca, gdzie się jest specjalnie zaproszonym. To właśnie w trudniejszych duszpastersko domach zaproszenie na niedzielną Mszę świętą winno szczególnie mocno wybrzmiewać. Polska tradycja chodzenia po kolędzie jest bezpośrednią realizacją słów z dzisiejszej Ewangelii: „idźcie więc na rozstajne drogi i zaproście na ucztę wszystkich, których spotkacie. Słudzy ci wyszli na drogi i sprowadzili wszystkich, których napotkali: złych i dobrych”. Nawet jeśli w tym roku epidemia utrudni, a może nawet w niektórych miejscach uniemożliwi, tradycyjną kolędę, to jednak jej modelu należy strzec jako wielkiego skarbu.
Z uczty, o której opowiada dzisiejsza przypowieść został wyproszony ktoś, kto nie miał „stroju weselnego” (Mt 22, 11). Przybycie na Eucharystię, czyli pozytywna odpowiedź na zaproszenie, jest wejściem w przestrzeń oddziaływania łaski Bożej. Jednak łaska nigdy nie działa automatycznie. Ona zawsze stanowi wezwanie dla ludzkiej wolności. Wzywa do wysiłku moralnego, wyrażającego się w trudzie nawrócenia. Do Komunii świętej, będącej pełnym uczestnictwem w uczcie, mogą przystąpić ci, którzy nie mają grzechu ciężkiego. Niektórzy stawiają zarzut wobec tego typu myślenia, twierdząc, że w ten sposób Komunia staje się nagrodą za dobre życie i że – jakoby – o zbawieniu decyduje nie łaska, ale zasługi i dobre uczynki. To właśnie dzisiejsza przypowieść jest odpowiedzią na ten typ zarzutów. Jezus dziś w Ewangelii przypomina, że pierwszym warunkiem zbawienia jest Boża łaska, wyrażająca się w zaproszeniu wszystkich na ucztę, zaś drugim– jest odpowiedź człowieka, wyrażająca się w dobrowolnym przyjęciu zaproszenia, czyli łaski oraz podejmowany w mocy tejże łaski – trud nawrócenia, którego owocem jest czyste sumienie, czego symbolem jest w Ewangelii odpowiedni strój.
I jeszcze jedno: O ile pokazane w dzisiejszej Ewangelii zaproszenie wszystkich na ucztę jest źródłem radości i napawa wielkim optymizmem, o tyle konsekwencje nieprzyjęcia zaproszenia i złego potraktowania tych, którzy zapraszali (miasto zaproszonych zostało spalone; por. Mt 22,7) oraz konsekwencje braku nawrócenia (wyproszonego gościa spotkała ciężka kara; Mt 22,13) jest czymś, co rodzi bardzo poważny niepokój. Bo o ile prawda o tym, że Bóg ma wolę doprowadzenia do zbawienia wszystkich ludzi, rodzi nadzieję, gdyż jest znakiem Bożej miłości, o tyle konsekwencje dobrowolnego odrzucenia łaski winny rodzić bojaźń, prowadzącą do większej troski o własne i bliźnich zbawienie. Konsekwencje te pokazują, że zbawienie jest sprawą ważną i poważną.

Temat: Wywyższony na krzyżu

Krzyż był za czasów Zbawiciela miejscem straceń. Na krzyżu wykonywano egzekucję i każdy człowiek nie tylko bał się krzyża, ale także postrzegał krzyż jako hańbę. Wszak nawet Apostoł Narodów przypomina, iż napisane było: „przeklęty każdy, kogo powieszono na drzewie.” Zatem kiedy i w jaki sposób krzyż z przekleństwa stał się błogosławieństwem?
Patrząc na całą historię zbawienia zdajemy sobie sprawę z tego, że śmierć wzięła początek na drzewie krzyża i na drzewie krzyża została pokonana. Oto Jezus daje się zaliczyć po ludzku w poczet przestępców, aby orędować za przestępcami. Zawisł pomiędzy skazanymi za pospolite przestępstwa, aby każdy grzesznik, bez względu na ciężar grzechów mógł mieć przystęp do Niego. Nie dało się patrząc po ludzku bardziej poniżyć Zbawiciela, nie było bardziej okrutnej i zadającej ból egzekucji. Pan „odepchnięty i wzgardzony przez ludzi staje się owym Sługą Pańskim przepowiedzianym przez Izajasza, Który „oswojony z cierpieniem” jest traktowany przez swoich oprawców z pogardą i poniżeniem.
On jednak wydaje się za nasze grzechy, za nas zostaje skazany na śmierć, gdyż nasze grzechy sprowadzały na nas wyrok potępienia. Ów wyrok przyjmuje Pan Jezus biorąc krzyż na swoje ramiona. Idąc drogą krzyżową dodatkowo wystawiony zostaje na wzgardę i pohańbienie. Bity i upokarzany za winy nas wszystkich. Zatem krzyż jest odzwierciedleniem kary, na jaką zasługujemy my grzesznicy, a którą to przyjął Zbawiciel. Zatem dla nas krzyż staje się wybawieniem, uwolnieniem od straszliwego losu, jaki sprowadzamy na siebie grzesząc. Czyż więc Jezus dając się przybić do krzyża nie przybił do niego naszych win i nieprawości? Czyż nie sprawił, że krzyżując najbardziej niewinnego z niewinnych ukrzyżowane zostały nasze grzechy in odtąd największy nawet grzesznik będzie mógł w krzyżu upatrywać swego ratunku i ocalenia?

SŁOWO BOŻE W PRAKTYCE
Krzyż dziś stał się zgodnie ze słowami św. Pawła zgorszeniem dla Żydów i głupstwem dla pogan. Publiczni gorszyciele starają się dziś usuwać krzyż z przestrzeni publicznej. Profanują krzyże, gardzą krzyżem i starają się wmówić całej reszcie społeczeństwa, że to w imię tzw. tolerancji i szacunku dla niewierzących. Nie zapominajmy, że dzień, w którym uwierzylibyśmy w tę szaloną retorykę, byłby dla nas dniem triumfu śmierci w naszym życiu. Krzyż jest bowiem dziś dla nas nie tylko znakiem, symbolem. Jest kluczem do nieba. Wszak każdy z nas ma jakiś swój życiowy krzyż, który dopiero połączony z krzyżem Zbawiciela staje się dla nas zbawczy. Oddzieleni od Zwycięstwa na krzyżu, od Chrystusowego wywyższenia sami skazujemy się na klęskę i pozostanie sam na sam z naszymi grzechami.

PYTANIE DLA ODWAŻNYCH
Czy mam odwagę upominać się o miejsce krzyża w życiu publicznym?

CZY TO PRZEZ CIEBIE CZARNA MADONNA PŁACZE ?

Dziś – Uroczystość Matki Boskiej Częstochowskiej. Kim jest dla Ciebie Czarna Madonna?
Pytanie to z pewnością wywołuje w nas wspomnienie pierwszego spotkania z Jasną Górą, gdyśmy zajrzeli do Cudownej Kaplicy i tam, w lekkim półmroku, zobaczyli ciemną twarz Matki Bożej, z dwiema bliznami. Zawsze wydawało mi się, że oczy Maryi są pełne łez. I wtedy przychodziło pytanie: Dlaczego jesteś taka smutna? Czy tak Cię martwi świat pełen zła i cierpienia? A może to ja jestem przyczyną tych łez?

W dzisiejszej Ewangelii widzimy Matkę Bożą na weselu w Kanie Galilejskiej. Prosi Ona Swojego Syna o pomoc, bo zaczyna brakować wina, i może dojść do kompromitacji. „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie!” – mówi Maryja z naciskiem do sług. Chce ich otworzyć na Jezusa!
Ciekawe. Na jasnogórskiej ikonie Najświętsza Panna także wskazuje ręką na Syna, jakby chciała przypomnieć pielgrzymom tamtą scenę: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie!”

Czy dociera do nas Jej prośba? A może to nasza obojętność jest najczęstszym grzechem, który wyciska Jej łzy? Ile cudów nie wydarzyło się z powodu ludzkiej obojętności? Cudów nie ma, jeśli nie ma wiary. To dlatego Bóg posyła najpierw Maryję, tak jak w Kanie, aby budziła nasze serca.

100 lat temu Maryja nas obudziła. Modlili się prawie wszyscy. Błonia pod murami Jasnej Góry były pełne ludzi leżących krzyżem i błagających Boga o ratunek przed bolszewicką nawałą.
Obudziła nas także 75 lat temu, gdy w styczniu 45 roku, Sowieci zbliżali się do Częstochowy. Bardzo tajemniczą sytuację przeżył wtedy sowiecki marszałek Iwan Koniew, który postanowił zatrzymać Armię Czerwoną pod Częstochową, aby przegrupować siły. Jakież było jego zdziwienie, gdy nagle, do jego gabinetu, weszła ubrana na czarno kobieta i zwróciła się do niego po rosyjsku: „Natychmiast rozpocznij atak na Częstochowę!” Po tych słowach wyszła. Zdumiony marszałek wybiegł z pokoju i pytał o nią wartowników, lecz ci nikogo nie zauważyli. Nic nie rozumiejąc, Iwan Koniew posłuchał tego polecenia i wydał rozkaz natychmiastowego ataku na Częstochowę. To dlatego zupełnie zaskoczeni Niemcy nie zdążyli wysadzić w powietrze ani klasztoru, ani cudownej kaplicy! Ani miasta!
24 stycznia marszałek Koniew wkroczył ze swoimi oficerami do Cudownej Kaplicy. Spojrzawszy na obraz Czarnej Madonny powiedział: „To Ona była wtedy u mnie!” Zdjął czapkę, pokłonił się nisko i wyszedł.

Maryja daje nam znaki. Chce budzić nasze serca i otwierać na Chrystusa. Czy w skali narodu jest dużo ludzi ufających Jezusowi? Raczej nie. To dlatego Maryja ma oczy pełne łez… Może właśnie dzisiaj weźmy do ręki obrazek Czarnej Madonny i przyjrzyjmy się bardziej uważnie Jej łzom i bliznom. Czyż nie mówią nam one wyraźnie: „Choćbyście Mnie ranili, Ja Was nigdy nie opuszczę, bo Was kocham! Ale zacznijcie wszyscy słuchać Mego Syna!” Jaka będzie Twoja odpowiedź?

Przykazanie i obietnica

1. „Będziesz miłował Pana Boga swego…” To przykazanie brzmi jak obietnica. „Będziesz miłował”. Może kiedyś wreszcie pokocham Boga w sposób pełny. Bo teraz… bywa z tym kiepsko. „Nie mglistym uczuciem, ale stanowczym wyborem kocham Ciebie, mój Boże” – wyznawał święty Augustyn. Pobożni żydzi powtarzają przykazanie miłości rano i wieczorem jak modlitwę. Te słowa umieszczają przy drzwiach każdego domu w tak zwanej mezuzie. Wszystko po to, by pamiętać: „Żyję po to, by kochać Boga”. To najważniejsza sprawa mojego życia. Warto w porannym pacierzu powtarzać sobie: „Będziesz miłował…”.
2. „Całym sercem, całą duszą, całym umysłem”. Sercem, duszą, umysłem… Miłość ma przenikać wszystkie wymiary życia, człowieczeństwa. „Całym…” – miłość Boga domaga się wszystkiego. Może rodzi się sprzeciw. Jak to, mam oddać Bogu wszystko? Mam być cały tylko dla Niego? Pamiętajmy, że Bóg pierwszy nas kocha. To z Jego miłości jestem cały (!) z moim sercem, duszą, umysłem. Moja miłość jest odpowiedzią na Jego miłość. Oczywiście nie potrafimy adekwatnie odpowiedzieć na miłość Boga. Właśnie z tego powodu cierpimy, miotamy się między różnymi namiętnościami, próbujemy zachować jakąś cząstkę siebie „na własny użytek”. I dlatego nasze wnętrze jest tak rozbite, podzielone, targane sprzecznymi pragnieniami. Potrzebujemy czynnika, który nas integruje, spaja, nadaje całościowy sens – to właśnie pragnienie służenia Bogu, kochania Go, oddawania Mu chwały. To pragnienie jest wpisane w naszą naturę. Trzeba pokornie zgodzić się z niedoskonałością naszej miłości do Boga, ale jednocześnie nie rezygnować z codziennej decyzji: „Chcę kochać bardziej”.
3. „Będziesz miłował bliźniego”. Może wydawać się to niekonsekwentne. No bo skoro całym sercem mam kochać Boga, to gdzie jeszcze miejsce na bliźniego? Benedykt XVI wyjaśnia, że miłość bliźniego polega na tym, że „kocham w Bogu i z Bogiem również innego człowieka”. Istnieje głębokie powiązanie miłości do Boga i do człowieka. Jedna karmi drugą, jedna jest niemożliwa bez drugiej. „Jedynie moja gotowość do wyjścia naprzeciw bliźniemu, do okazania mu miłości, czyni mnie wrażliwym również na Boga. Jedynie służba bliźniemu otwiera mi oczy na to, co Bóg czyni dla mnie, i na to, jak mnie kocha” (Benedykt XVI).
4. Przykazanie miłości mówi o jeszcze jednej ważnej osobie. To ja sam. Będziesz miłował siebie samego! Tak, to także jest przykazane. Nie chodzi o egoizm, który jest deformacją zdrowej miłości do siebie. Miłość polega na poznaniu, szacunku, trosce, odpowiedzialności. Dokładnie to samo trzeba odnieść do siebie: poznać siebie, szanować, troszczyć się, czuć się odpowiedzialnym za siebie. „Człowiek, który nie kocha swojego życia, nie potrafi być bezinteresowny” (o. Józef Augustyn). Warto przemyśleć i ten aspekt przykazania miłości.

Mienie a zbawienie

Pismo Święte wiele razy gani bogatych, zaś Pan Jezus w dzisiejszej Ewangelii przestrzega, że łatwiej wielbłądowi przejść przez ucho igielne, niż bogatemu wejść do królestwa niebieskiego. Słowa te mogą wywoływać niepokój: czy zamożność jest czymś złym? Czy bogaty może się zbawić? Przykład wielu świętych, którzy nie byli ubodzy napawa jednak otuchą: bogactwo nie zawsze deprawuje człowieka. Kościół nie potępia więc zamożności, zwraca jedynie uwagę na właściwe nastawienie do rzeczy materialnych. Niebezpieczeństwo, że zawładną one sercem człowieka dotyczy bowiem tak bogatych, jak i biednych. Przykład? Piotr, emigrant w Wiecznym Mieście, często zmieniał miejsce zamieszkania, pracę, ukrywał się przed policją: – „Czy nie lepiej wrócić Panu do kraju”? – zapytałem. – „Nie, jeszcze nie teraz, wrócę, gdy będę miał taką „furę” (samochód), że ludziom w mojej wiosce poopadają szczęki”. Był biedny, bardzo biedny, ale jego serce nie było przez to szlachetniejsze. O wszystkim decyduje więc nastawienie serca. Zwracał już na to uwagę w V wieku św. Jan Kasjan, pisząc, że wielu mnichów, mimo, że wcześniej wyrzekli się bogactw tego świata: złota, srebra, wspaniałych włości, potrafiło później obrażać się na braci z powodu błahostek: kubka, noża, pióra. Wyrzekli się wprawdzie bogactw, mówił Kasjan, ale nie osiągnęli czystości serca. Samo więc opuszczenie domu, braci, sióstr, ojca, matki, dzieci i pól – o niczym jeszcze nie przesądza, przypomina nam dzisiaj Pan Jezus, może się bowiem zdarzyć, że opuścimy wszystko, a na drodze do nieba wyprzedzi nas wdowa wrzucająca grosik do świątynnej skarbonki: i tak pierwsi będą ostatnimi, a ostatni pierwszymi.

„Jeśli będziecie mieć wiarę jak ziarnko gorczycy…” (Mt 14,20)

Wielkie jest cierpienie dziecka, także dorosłego, które widząc rozwijającą się chorobę swoich rodziców i ich cierpienie, nie jest w stanie im pomóc. Jeszcze większy jest jednak ból rodziców, którzy mają chore dziecko; jeżdżą z nim od szpitala do szpitala, próbują różnych metod leczniczych, a jednak ich ukochana pociecha jest wciąż ciężko chora. A przecież wiązali z nią tak wielkie nadzieje…
Dzisiejsza Ewangelia mówi nam o pewnym człowieku, który „zbliżył się do Jezusa i padając przed Nim na kolana, prosił: «Panie, zlituj się nad moim synem! Jest epileptykiem i bardzo cierpi; bo często wpada w ogień, a często w wodę. Przyprowadziłem go do Twoich uczniów, ale nie mogli go uzdrowić»” (Mt 17,14-16).
Było to wielkie cierpienie, rodzaj opętania, trwającego z pewnością od wielu lat i bez nadziei wyleczenia. Ojciec dowiedział się o cudach dokonanych przez Jezusa i postanowił spróbować. Najpierw poprosił o pomoc Jego uczniów, a gdy oni byli bezradni, przyszedł do Jezusa. Zbawiciel najpierw wyraża zdziwienie postawą uczniów i kieruje pod ich adresem bardzo surowe słowa: „O plemię niewierne i przewrotne! Jak długo jeszcze mam być z wami; jak długo mam was znosić?” (Mt 17,17). Po czym każe przyprowadzić chorego, którego natychmiast uwalnia od złego.
Słowa wypowiedziane przez Jezusa nie dały spokoju apostołom. Czuli się nieswojo, zastanawiali się, rozmawiali, wreszcie postanowili zapytać Jezusa: „Dlaczego my nie mogliśmy go wypędzić?” (Mt 17,19). Myśleli – być może – że popełniają jakieś błędy formalne, że nie znają jakiejś magicznej formuły, że o czymś zapominają… Odpowiedź Chrystusa jest bardzo jasna i znacząca: „Z powodu małej wiary waszej” (17,20).
Uczniom zabrakło wiary. Trochę nas to pociesza, bo przecież chodziło o wybranych, którzy na własne oczy widzieli cudowne znaki, zwłaszcza uzdrowienia, a jednak to im nie wystarczyło. Ale z drugiej strony i nas ten brak wiary zastanawia i niepokoi, bo odnosimy wrażenie, że jesteśmy ciągle na początku drogi… Tyle wspaniałych rzeczy moglibyśmy dokonać, gdybyśmy mieli wiarę choćby tylko taką jak ziarnko gorczycy, nawet góry moglibyśmy przesuwać (por Mt 17,20).
Panie, przymnóż nam wiary, bo także w nas to ziarnko gorczycy kryje w sobie wielkie możliwości, jeśli będziemy w stanie pokornie otworzyć się na Twoje łaski, a nie liczyć na własne siły i możliwości.

Jeśli chcesz…

1. „Jeśli ktoś chce pójść za Mną…”. Jeśli chcesz… Jezus do niczego nie zmusza. Zaprasza, wzywa, pociąga. Naśladowanie Jezusa jest aktem wolności człowieka. Mimowolnie naśladujemy tylu ludzi. Powtarzamy zasłyszane opinie, ulegamy presji medialnych guru. Dajemy się często wodzić za nos byle komu. Czy nie lepiej pójść za Jezusem, aby w najszlachetniejszy sposób przeżywać swoją wolność? Wolność jest po to, aby dać się poprowadzić w dobrą stronę. By wybrać drogę (czyli ograniczenie) i na tej drodze wzrastać ku swojej pełni.
2. „..niech się zaprze samego siebie…”. Zanegować siebie? Zrezygnować z własnych ambicji czy planów? O co tu chodzi? Do naszego „ja” przyklejonych jest wiele spraw, tak wiele pożądań, pragnień, które ciągną nas w różne strony. Im bardziej ulegamy zachciankom naszego nienasyconego „ja”, tym większy czujemy głód. Karmimy duszę fastfoodami i dlatego czujemy niedosyt. Trzeba w jakimś sensie zanegować siebie, aby siebie odnaleźć. Trzeba uwolnić się od prymitywnego narcyzmu, od lęku o siebie. Trzeba zobaczyć, że centrum mojego życia leży poza mną. Jest w innych, w Innym. Ja przekreślone jest wolne, aby kochać.
3. „…niech weźmie krzyż swój…”. Każdy z nas ma swój krzyż. Czyli swoje powołanie, swoją miłość. Swój ciężar do uniesienia, swoją cenę do zapłacenia za wierność. Niepowtarzalną drogę miłości, która wymaga dania życia. Po kawałku, dzień po dniu, krok po kroku. Aż po dar całkowity z siebie. Celem krzyża nie jest cierpienie, ale miłość. Owszem miłość, które czasem boli.
4. …niech Mnie naśladuje”. Wszystkie poprzednie kroki zmierzają do tego. Do naśladowania Jezusa. Kochać tak jak On. Wiernie, do końca, po krzyż. Rzecz w tym, aby zgodzić się roztrwonić swoje życie dla Niego. Kochać innych ze względu na Niego. W Nim odnajdywać miarę miłości. Z Nim stracić życie, aby je odnaleźć.
5. Czy tak chcesz?

Ratunek jest w łodzi

Spotkać możemy ich dzisiaj wszędzie – ludzi, którzy zrazili się do Kościoła. Rozpowiadając o jego nadużyciach, wadach i grzechach, sięgają czasem głęboko w historię szukając potwierdzenia swojej decyzji odejścia.
W czym pomogłeś Kościołowi? Zadaję im niekiedy pytanie. W czym go naprawiłeś, dodając do zła, które jest (bo gdzie jest powiedziane, że w ludzkim wymiarze Kościoła nie ma grzechu), twoje odejście i twoją zdradę. Tak zdradę. Wsiadając do łodzi, której jedynym właścicielem i kapitanem jest Jezus Chrystus nie obiecywał nam przecież bezchmurnego nieba i spokojnej tafli wody, a jedynie to, że Jego łódź nigdy nie zatonie. I słowa dotrzymuje, choć od dwóch tysięcy lat słychać nawoływania z innych łódek, że nasza idzie na dno, na zderzenie z górą, na mieliznę… W czym więc pomogłeś Kościołowi uciekając z jego pokładu? I w czym pomogłeś sobie?
Ratunek jest przecież w łodzi, nawet tej miotanej czasem falami, tej z przerażonymi apostołami, tej zalewanej niekiedy wodą. To nic, najważniejszy w niej jest przecież Chrystus. Za chwilę wstanie, podniesie rękę, rozkaże wichrom i groźnym bałwanom. Nastanie cisza, a na niebie ukaże się tęcza.
I tylko do nas, zgorszonych Jego snem podczas burzy, zwróci się z wyrzutem: – „Ludzie małej wiary”. Zgorszenie mówi czasem wszystko o wierze zgorszonego.
Dlatego – mieć taką wiarę, uprosić taką wiarę, o które pisał kiedyś poeta: „Wiara? Zasypiam, gdy zbliża się burza”.

CZY WIESZ, PO CO OTRZYMAŁEŚ DAR MOWY ?

„Chodzi mi o to, aby język giętki, powiedział wszystko, co pomyśli głowa!” Ta słynna fraza ułożona przez Słowackiego, jest chyba każdemu z nas dość bliska. Któż z nas nie podziwia ludzi, mających dar słowa. Może czasem nawet zdarza się nam pozazdrościć tej umiejętności, zwłaszcza gdy o coś walczymy, albo gdy chcemy coś ważnego komuś wytłumaczyć? Jakiego sposobu się wówczas chwytamy? Czy tylko dolewamy sosu emocji, które – choć czasem pomogą – to częściej wszystko popsują?
Czy nie powinniśmy wtenczas prosić o pomoc jednego z największych świętych, Jana Chrzciciela?

Ciekawe, że czczony dzisiaj Jan Chrzciciel jest patronem wielu zawodów i społeczności; m.in.: mnichów, pasterzy, samotnych matek, kuśnierzy, skazańców, abstynentów; natomiast nigdzie nie znalazłem wzmianki o tym, że opiekuje się kaznodziejami i mówcami, czyli – mówiąc piękniej – sługami słowa, choć ze wszech miar powinien! Wszak „ściągały do niego tłumy, aby go słuchać”. W dodatku sam tak siebie określa: „Jam jest głos wołający na puszczy, gotujcie drogę Panu!”

Dzisiejsza Ewangelia również zwraca uwagę na czekającą proroka Służbę Słowu, podkreślając niezwykle symboliczny kontekst narodzin malutkiego Jasia. Oto dowiadujemy się, że na jego ojca Zachariasza spadła kara Boska, za grzech zwątpienia, jakiego dopuścił się w trakcie spotkania z Archaniołem Gabrielem w najświętszym miejscu świątyni jerozolimskiej, gdy ten przekazał mu radosną wieść o poczęciu przez Elżbietę (w starszym już wieku) wyczekiwanego synka. Kara polegała na odebraniu Zachariaszowi mowy, ale wnioskując, że odtąd rozmawiano z nim tylko poprzez znaki, można sądzić, że Zachariasz stał się aż głuchoniemy!

Ciekawe jest to boskie zablokowanie Zachariasza i jego uczestnictwa w rodzinnych rozmowach w tak ważnym okresie ich życia… Może Bóg zlitował się nad Elżbietą, chcąc ochronić jej błogosławiony czas 9 miesięcy przed gderaniem starego i zgorzkniałego męża, który wszystko wie i któremu nic się nie podoba, łącznie z Bogiem; czego efektem są tak skwaśniałe humory, że nawet na wspólną modlitwę nikt już nie ma ochoty…

A może my właśnie jesteśmy na takim etapie?
Czy jesteśmy wdzięczni Bogu za dar mówienia? Po co właściwie otrzymaliśmy ten dar? Czy nie dlatego, aby przekazywać naszym bliskim nadzieję?

Kiedy milczącemu Zachariaszowi podsunięto tabliczkę, aby potwierdził prośbę Elżbiety, żeby niemowlęciu nadać imię Jan, co znaczy: „Bóg jest dobrotliwy”; „Bóg jest łaskawy”; ten – napisawszy owo piękne imię, którego nie było jeszcze w ich rodzie – ku zdumieniu wszystkich, odzyskał głos i słuch! Uwierzył – i przemówił!
Teraz jednak już nie narzekał! Zaczął natomiast z zapałem wielbić Boga, który go nie zawiódł! Który pamiętał o swoich obietnicach! Imię Zachariasz znaczy: „Bóg pamięta!” I tak powstał biblijny hymn: „Benedictus”, zaczynający się od słów: „Błogosławiony Pan, Bóg Izraela, że nawiedził swój lud i odkupił!” Hymn ten odmawiany jest codziennie przez kapłanów – o poranku.

Warto zatem dzisiaj, w Uroczystość Narodzin Jana Chrzciciela, zadać sobie kilka pytań:
Czy dobrze wykorzystujemy dar mowy?
Czy dar ten wykorzystujemy wyłącznie po to, aby się porozumiewać? A może tylko – kłócić?
Po co nam język, którym nigdy nie powiedzielibyśmy Bogu: – Kocham Cię!
Po co nam język, którym nigdy nie zawołalibyśmy: Bóg jest dobry! Otwórzcie serca na Jego Miłość!
Prośmy Jana Chrzciciela, aby pomógł nam nie zmarnować daru mowy!

Demontaż bramy

Czas epidemii wywołał w naszym kraju zupełnie niepotrzebną i przykrą dyskusję: jak przyjmować Komunię świętą? Doszło do tego, że właśnie ten moment Mszy świętej, który ma wyrażać naszą największą jedność (communio, to po łacinie wspólnota), stał się źródłem podziałów: ci, którzy przyjmują Komunię świętą na rękę, obrażają się na tych, którzy przyjmują ją do ust, a ci, którzy przyjmują ją do ust, mają za złe Kościołowi, że zezwala przyjmować ją na rękę. W niektórych naszych świątyniach doszło nawet do gorszących scen, dyskusji księży z wiernymi w czasie rozdzielania Komunii świętej, jawnego manifestowania przez wiernych swego sprzeciwu wobec takiego czy innego sposobu udzielania Komunii świętej, itp. Pomijając jakie były i są wskazania Biskupów w tym zakresie na czas pandemii (zalecają przyjmowanie Komunii świętej na rękę), oraz to, że nie zabronili oni jednak przyjmowania Komunii świętej do ust, dyskusja ta raz jeszcze pokazała, że większą wagę przywiązujemy czasem do zewnętrznych gestów i higieny ciała (nikt nie kwestionuje ich ważności!), aniżeli do czystości ludzkiego serca.

Słowa dzisiejszej Ewangelii: Nie dawajcie psom tego, co święte, i nie rzucajcie swych pereł przed świnie, powinny więc być dla nas wszystkich otrzeźwieniem! Przypominają nam bowiem, co w kulcie eucharystycznym (i w ogóle w kulcie Bożym) jest najważniejsze i co w nas samych powinno przede wszystkim lśnić czystością na przyjęcie tej najdrogocenniejszej Perły! Troska o czystość duszy jakoś jednak w tych naszych dyskusjach nie wybrzmiewa, ba, w wielu częściach Kościołach (na szczęście jeszcze nie w Polsce) można zaobserwować swoisty wyścig na „rozszerzanie bramy” – kto ją otworzy więcej! Skutkuje to nie tylko usuwaniem konfesjonałów z kościołów, ale i opuszczaniem aktu pokuty na początku mszy świętej: wszystkie nasze grzechy zostały już przecież dawno zgładzone, więc po co o nich przypominać Bogu i „zaprzątać” Mu głowę. Doszło do tego, że gdy jeden z księży przeczytał nieśmiało swoim wiernym słowa Katechizmu Kościoła Katolickiego o niemożności przystępowania do Komunii świętej w stanie grzechu ciężkiego i o konieczności spowiedzi, został następnego dnia upomniany przez kurię za … nieroztropność.
Wchodźcie przez ciasną bramę. Bo szeroka jest brama i przestronna ta droga, która prowadzi do zguby, musi nam więc dzisiaj przypomnieć Pan Jezus. Zresztą i samo życie uczy nas, że we wszystkich tych kościołach, w których „zdemontowano” bramy, by przygarnąć rzesze wiernych… hula dzisiaj jedynie wiatr.

BYĆ – JAK JEZUS – CZYTELNYM, PRZEJRZYSTYM I SZCZERYM, BEZ GRY I UDAWANIA

Jezus miał trzy formy komunikowania się z ludźmi. Przemawiał do tłumów: na przykład, gdy głosił kazanie na górze lub gdy wygłaszał mowę z łodzi nad brzegiem jeziora. Kierował swoje słowa do mniejszych grup: najczęściej do uczniów, ale także do faryzeuszów i uczonych w Piśmie. Wreszcie rozmawiał indywidualnie, na przykład z Piotrem nad jeziorem, z bogatym młodzieńcem, czy też z Samarytanką w Sychar.

Dla jednych miał słowa pociechy, dla innych słowa przestrogi, jeszcze innym dawał wskazówki na życie. Jednak wszystkie Jego słowa, rozmowy, przemowy, pouczenia sprowadzały się ostatecznie do przekazaniu człowiekowi prawdy o zbawieniu, o życiu wiecznym. Bo to jest prawda dla człowieka najważniejsza. I dlatego też nie skrywał niczego przed innymi. Co prawda jest pewien szczegół w Jego działalności, który wydawał się być sekretem. Czasem mianowicie prosił, by świadkowie jakiegoś cudu nie opowiadali o tym, co widzieli. Czynił to z dwóch powodów: po pierwsze nigdy nie szukał poklasku, nie był celebrytą, a po drugie – nie chciał, by jego działalność była traktowana politycznie, nie chciał być postrzegany ani jako przywódca, ani jako działacz społeczny. Jezus był skoncentrowany na jednym: na zbawieniu pojedynczego człowieka oraz wszystkich ludzi. Gdy przed śmiercią był przesłuchiwany, to wówczas zapewnił, że nie nauczał potajemnie. Jezus nigdy nie knuł podstępów, nie spiskował: ani przeciw władzy religijnej ani przeciw władzy politycznej. Nie prowadził rozmów za plecami innych, nie musiał ściszać głosu w obawie, że ktoś niepożądany Go usłyszy. Można powiedzieć dzisiejszym językiem, że nie bał się, iż ktoś go nagra, sfotografuje. Był przejrzysty, czytelny i transparentny.

I do takiej postawy wzywa dziś Jezus każdego z nas: „Nie bójcie się ludzi! Nie bowiem nic skrytego, co by nie miało być wyjawione, ani nic tajemnego, o czym by nie miano się dowiedzieć. Co mówię wam w ciemności, powtarzajcie w świetle, a co słyszycie na ucho, rozgłaszajcie na dachach”. Jezus pragnął, by prawda o zbawieniu, którą On przynosi, rozszerzała się po całym świecie. Dlatego zachęca do odważnego świadectwa o Nim w każdym środowisku, także w środowisku nieprzychylnym: „Nie bójcie się tych, którzy zabijają ciało, lecz duszy zabić nie mogą”. Takim środowiskiem, w którym mamy przyznać się do Jezusa może być uczelnia, firma, zakład pracy, grupa na portalu społecznościowym. „Do każdego więc, kto się przyzna do Mnie przed ludźmi, przyznam się i Ja przed moim Ojcem”.

Serca nasze według Serca Twego

1. „Wysławiam Cię, Ojcze…” Serce Jezusa jest pełne uwielbienia Ojca. Prosimy często „uczyń serca nasze według serca Twego”. Czyli naucz nas uwielbiać Boga. Człowiek ma żyć ku chwale Boga. To jest cel naszego życia. Żyć w stałym odniesieniu do Boga, zamieniać w modlitwę chwile odkryć, olśnień, natchnień, radości, także cierpień. Moje serce ma bić dla Boga.
2. „Zakryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi”. Mądrość i roztropność to nie wady, lecz szlachetne cnoty. Okazuje się jednak, że można być zbyt mądrym lub zbyt roztropnym. Przerost rozumu może wbijać w pychę i znieczulać serce. Faryzeusze wiedzieli dużo o Bożych sprawach, ale mieli zimne serca. Chcieli wtłoczyć Boga w swój schemat, dlatego pozostali zamknięci na Jezusa. Wiara zaczyna się od serca. Ono musi zapłonąć. Ten ogień potem obejmuje także rozum. Czyni go prawdziwie mądrym.
3. „Objawiłeś prostaczkom”. Czyli komu? Słowo „prostaczek” (gr. nepios) można tłumaczyć dosłownie jako „małe dziecko” lub „niemowlę”. Biblia Ekumeniczna tłumaczy: „tym, którzy są jak małe dzieci”. Święty Paweł pisze, że przemawiał do Koryntian, jak do „niemowląt w Chrystusie” (1 Kor 3,1). Dzieci są proste. U korzenia wiary leży prostota, ufne powierzenie się Bogu bez kombinowania. Dzieci mają czyste, ufne serca. Stać się bożym prostaczkiem, to obudzić w sobie takie dziecięce serce.
4. „Wszystko przekazał mi Ojciec mój”. To zdanie jest jakby „opisem” miłości dziejącej się we wnętrzu Boga. Ojciec daje Synowi wszystko. Syn robi to samo. Daje wszystko Ojcu, daje i nam. Dawanie i przyjmowanie. Jak rytmiczne bicie serca. Serce nie może przestać napełniać się krwią i posyłać ją po najdalsze komórki ciała. Na krzyżu Jezus wydał siebie samego, bo umiłował nas do końca, aż po otwarte serce. Miłość nie zatrzymuje niczego dla siebie.
5. „Utrudzeni i obciążeni”. Któż z nas nie czuje się utrudzony i obciążony? Jaki kamień spoczywa na moim sercu? Pan Jezus obiecuje pokrzepienie. Ale jako lekarstwo na umęczenie proponuje, byśmy wzięli Jego jarzmo. Jest ono wprawdzie słodkie i lekkie, ale pozostaje brzemieniem. Czym jest owo jarzmo? „Uczcie się ode Mnie, bo jestem cichy i pokornego serca, a znajdziecie ukojenie dla dusz waszych”. Ukojenia nie przynosi uwolnienie od ciążących nam spraw. Pokój przynosi mądra zgoda na to, co nieuniknione (starość, samotność, przemijanie, śmierć). Chodzi o to, aby dźwigać ciężar życia, wpatrując się w Jezusa, w Jego miłość, łagodność, pokorę, zaufanie do Ojca. Nasze serca potrzebują Bożego rozrusznika, który zrówna puls naszej krwi z pulsem krwi Jezusa.

Siedem próśb

Tekst św. Mateusza z dzisiejszej Ewangelii został przyjęty przez tradycję liturgiczną Kościoła jako podstawowa modlitwa chrześcijańska. Zawiera on siedem próśb. Ewangelia św. Łukasza natomiast podaje tylko pięć próśb. Posiadamy świadectwa z początku trzeciego wieku, w których ta modlitwa jest nazwana „streszczeniem całej Ewangelii”. Autor pisze: „Gdy Pan przekazał nam tę formułę modlitwy, dodał: «Proście, a będzie wam dane» (Łk 11, 9). Każdy może więc kierować ku niebu różne modlitwy według swoich potrzeb, ale zaczynając zawsze od Modlitwy Pańskiej, która pozostaje modlitwą podstawową” (Tertulian 155-220).
W Hiszpanii początku ubiegłego stulecia, aby kogoś pochwalić, że jest prawdziwym chrześcijaninem, mówiło się o nim, że „żyje nie tylko drugą częścią Ojcze Nasz, ale przede wszystkim pierwszą”. Podobnie jak u nas, po polsku, że nie tylko „jak trwoga, to do Boga”, ale, że autentycznie czuje się dzieckiem Boga, spełnia Jego wolę i żyje dla Jego chwały. Pierwsza seria próśb prowadzi nas do Ojca, by być dla Niego: „Twoje” imię, „Twoje” Królestwo, „Twoja” wola! Właściwą cechą miłości jest przede wszystkim pamięć o Tym, którego kochamy. Druga seria próśb jest ofiarowaniem naszych oczekiwań i przyciąga spojrzenie Ojca miłosierdzia. Wznosi się od nas i dotyczy nas w tej chwili, na tym świecie: „Daj nam… odpuść nam… nie wódź nas… zbaw nas”. Wzajemne relacje tych dwóch rodzajów próśb można zestawić z relacjami dwóch tablic Dekalogu. Najpierw prymat Boga, a za tym w naturalny sposób idzie troska o człowieka.
Benedykt XVI w długim komentarzu do modlitwy „Ojcze Nasz” w swym trzy- tomowym „Jezusie z Nazaretu” cytuje opowiadanie o pewnym starcu z Kościoła wschodniego, który miał ogromną ochotę „zaczynać Ojcze nasz od ostatnich słów. Chciał stać się godnym zakończyć tę modlitwę jej pierwszymi słowami – Ojcze nasz. W ten sposób – starzec wyjaśniał – kroczy się drogą paschalną: „zaczyna się na pustyni od pokus, wraca się do Egiptu, następuje potem Exodus, mierzone etapami Bożego przebaczenia i manny, a wreszcie dociera się za wolą Bożą do Ziemi Obiecanej, do królestwa Bożego, gdzie Bóg odsłania nam tajemnicę swego imienia: ‘nasz Ojciec’ ”.
Obydwie drogi, wznosząca i zstępująca, powinny nam przypominać, że „Ojcze nasz” jest zawsze modlitwą Jezusa i że jej sens objawia nam wspólnotę z Nim. Nasze potrzeby fizyczne czy duchowe powinny nas jeszcze bardziej z Nim łączyć. Od Niego się uczymy jak zawsze odpowiadać „fiat” – niech się stanie Twoja wola.

„CUDÓW NIE MA!” – ALE DLACZEGO ?

Czy zdarzyło nam się kiedyś dokonać jakiegoś cudu?
Może nigdy nie zadaliśmy sobie takiego pytania, bo też prawdopodobnie nie mieliśmy takich ambicji. Jednakże, gdy przy czytaniu Ewangelii co chwilę napotykamy opisy cudów dokonanych przez Jezusa; albo w Dziejach Apostolskich – przez Apostołów, to powyższe pytanie może zaświtać w naszych logicznych umysłach. Wszak upodobnienie się do Chrystusa to nasze najważniejsze zadanie! Dlaczego więc to, co miało miejsce w życiu Chrystusa i Apostołów, nie zdarza się w naszym życiu?
Odpowiedź przynosi nam dzisiejsza Ewangelia, w której Jezus przestrzega nas przed czymś nad wyraz niebezpiecznym, co może zniweczyć najwspanialsze zamiary i zepsuć najpotrzebniejsze działania. Tym czymś jest miłość własna. Innymi słowy – pycha.

Warto wiedzieć, że na dnie naszych serc ukrywają się dwie miłości. Jest to miłość do Boga, która często przyjmuje oblicze miłości do piękna, do dobra, do prawdy, a przede wszystkim do miłości. Któż nie nosi w sobie miłości do miłości? Czy serce, stworzone przez Boga, który jest Miłością, potrafi nie tęsknić za miłością?!!
Ale uwaga: oprócz miłości do Boga czai się także w naszych sercach miłość własna, którą obudził w nas szatan. „Będziecie jako bogowie!” – wyszeptał kiedyś w raju, i odtąd wspomnienie tego złowieszczego szeptu towarzyszy nam do dzisiaj, budząc miłość własnej wielkości i rozniecając pragnienie własnej chwały. Paradoksalnie, najbardziej niszczące działanie tej pokusy ujawnia się wtedy, gdy angażujemy się w służbę Bożą. I o tym właśnie jest dzisiejsza Ewangelia.

Ewangelia wymienia trzy formy służby Bożej: modlitwę, post i jałmużnę. Można to wyrazić bardziej współcześnie, jako liturgię, pokutę i dobroczynność. Trzy ważne działania, istotne dla życia duchowego. Trzy sposoby oddawania chwały Bogu, niosące w sobie mistyczne piękno. Gdyby szukać tu jakichś odniesień, to można by wymienić trzy postacie: św. Jana Pawła II, świętego Franciszka i czczonego akurat dzisiaj – świętego Brata Alberta, słynnego opiekuna bezdomnych. Choć wspomniane praktyki były im trzem bliskie, to w niektórych zabłysnęli szczególnie. W dziedzinie modlitwy rangę wysokiego specjalisty przyznamy łatwo Papieżowi z Polski; wielkiego pokutnika zobaczymy niewątpliwie w Biedaczynie z Asyżu; a za wyjątkowego specjalistę w dziedzinie dobroczynności uznamy świętego Alberta Chmielowskiego. Jeśliby oni przestali szukać chwały Bożej, a zaczęli po faryzejsku szukać własnej chwały, to byłby to początek końca. Ich dokonania nie nabrałyby żadnego rozmachu. Nikt też nie zorientowałby się, jak wielką stratę poniosła ludzkość.
Faryzeizm jest jak korona wirus, niewidoczny, często bezobjawowy, ale bardzo groźny, bo odrywając nas od Boga, tłumi talenty, gasi niepostrzeżenie prawdziwą radość i odbiera siły.

Czy nie jest to właściwa odpowiedź, na pytanie, dlaczego tak mało cudów dzieje się wśród nas? Czy jednak Bóg może dać nam zabawkę, która mogłaby nas zabić? Czy mógłby zgodzić się na nasz rozgłos, widząc, że go sobie natychmiast przywłaszczymy i odwrócimy się od Stwórcy?
Faryzeizm rzeczywiście grozi potępieniem. Dlatego codziennie powinniśmy się modlić o pokorę.

Bądźcie doskonali!

Słyszymy w dzisiejszej Ewangelii. I wydaję się, że już to robimy. Świat w którym żyjemy stara się nam tę doskonałość zapewnić: restauracje oferują doskonałą kuchnię, fitness kluby doskonałą formę, a salony kosmetyczne doskonały wygląd. Nie o takiej doskonałości mówi nam jednak dzisiaj Chrystus.
Jak chrześcijanie mamy bowiem być doskonali na wzór naszego Ojca, którego słońce wschodzi nad złymi i dobrymi, i który zsyła deszcz na sprawiedliwych i niesprawiedliwych.
Nasza doskonałość polegałaby więc na tym, że podobnie jak nasz Ojciec w niebie nie jesteśmy zdolni do czynienia komukolwiek zła, taką, po prostu, mamy naturę! Od momentu chrztu świętego włączeni w życie Trójcy Świętej nie potrafimy nikogo nienawidzić, nawet nieprzyjaciół. Nie wiemy nawet jak to się robi.

„Czy Polska jako kraj katolicki powinna zatem rozwiązać swoją armię, aby w ten sposób umiłować wrogów, którzy uświęcą nasz naród wyrzynając go w pień” – napisał ktoś prześmiewczo w internecie pod tekstem dzisiejszej Ewangelii, nie rozumiejąc zupełnie, że Słowo Boże musimy zawsze interpretować w kontekście całego Pisma Świętego, nigdy wyrywkowo, skupiając się na jednym tylko zdaniu. „Polska jako kraj katolicki”, by użyć sformułowania internauty, ma więc prawo do obrony, a więc również do posiadania własnej armii, aby chronić swoich obywateli. Nawet w miłości panuje bowiem porządek (ordo caritatis), który miłość najbliższych (rodziców, dzieci, współwyznawców i współobywateli), stawia wyżej niż miłość nieprzyjaciół: Dopóki mamy czas – pisał św. Paweł – czyńmy dobrze wszystkim, a zwłaszcza naszym braciom w wierze (Ga 6, 10). Czynienie dobra „braciom w wierze” Apostoł Narodów stawiał więc przed czynieniem dobra „wszystkim”, w tym nieprzyjaciołom. Każde państwo może więc, a nawet powinno, chronić swoich obywateli, tak jak rodzice powinni chronić swoje dzieci; zanim więc odstąpią płaszcz temu, kto chce się z nimi prawować i zabrać im szatę (por. Mt 5, 40), powinni najpierw zastanowić się czy będę mieli czym w nocy swoje dzieci przykryć.

CO JEST ŁATWIEJSZE: ZAUFAĆ PRAWU CZY ZAUFAĆ MIŁOŚCI ?

1. Chyba każdy z nas odkrywa w sobie, ukryte głęboko w sercu, dwa nieodparte odczucia: pragnienie bycia idealnym oraz niejasną intuicję, że to może być niemożliwe! Im uważniej badamy swoje zachowanie, im częściej zdarzają nam się niespodziewane upadki, tym bardziej rośnie w nas dręczący niepokój… Spodziewaliśmy się, że będzie coraz lepiej, a tu jest coraz gorzej! Czy stojąc przed Bogiem, mamy jeszcze jakąś szansę?

2. Z takim właśnie niepokojem patrzyli na Jezusa jego słuchacze, gdy mówił owe tajemnicze słowa, które słyszymy w dzisiejszej Ewangelii: \”Nie sądźcie, że przyszedłem znieść Prawo albo Proroków. Nie przyszedłem znieść, ale wypełnić!” Czy słuchający rozumieli wtedy Chrystusa?
Na pewno mniej, niż my. Słuchacze Jezusa nie znali bowiem przyszłości. My natomiast ją znamy i wiemy, co spotkało Jezusa. Dlatego patrząc z naszej perspektywy, możemy rozwinąć wypowiedź Jezusa i ująć ją tak: „Rozumiem was, kochani, że patrząc na moją radość i na cuda, których dokonałem, spodziewacie się, że dokonam rewolucji! Że wprowadzę jakąś nową religię, która odejdzie od rodzącego smutek Prawa i od znanych nam dobrze 10 przykazań, które trzeba przestrzegać pod groźbą kary i potępienia. Po co nam to poczucie winy! Ja jednak nie mam zamiaru niczego zmieniać w Prawie, ani na jotę! Wszak Ono jest święte – wyszło z ręki Najwyższego! Natomiast co do waszych marnych szans na doskonałość, to mogę Was pocieszyć: Jest wyjście! Tym wyjściem jestem Ja sam. Jako Syn Boży specjalnie przyszedłem na ziemię, aby zapłacić swoją męką za wasze niewierności i wypełnić Prawo w waszym imieniu. Odtąd Boże Prawo nie będzie się wam już kojarzyć z lękiem, żeby go nie złamać, ale z czymś o wiele większym, choć dla was łatwiejszym. Macie prawo zaufać mojej Miłości. Macie prawo do powrotu i przebaczenia – po każdym grzechu.

3. Czy można takiemu Bogu nie zaufać? W tak cudownego Boga – zwątpić? Można. I o tym jest pierwsze czytanie, opisujące starcie 450 proroków bożka Baala, na górze Karmel, z samotnym, jedynym prawdziwym prorokiem Jedynego Boga Izraela, Eliaszem. To fascynujący opis kompromitacji fałszywych proroków, których bożki nie słuchają (bo ich po prostu nie ma!), oraz manifestacji Boga Izraela, który wysłuchuje Eliasza i przyjmuje jego ofiarę, co potwierdza znakiem ognia z nieba. Ta krwawa i ognista scena na górze Karmel zapowiada zarówno Golgotę, razem z setkami krwawych ran Jezusa, jak i górę Syjon z wieczernikiem i z językami ognia nad każdym z Apostołów. To ogień Miłości Bożej, który tak przemienił serca Apostołów, że stali się już nie tylko Eliaszami pełnymi wiary, ale i Barankami, gotowymi jak Chrystus, poświęcić własne życie, aby przekonać ludzi, że Bogu trzeba zaufać do końca i wyznawać Mu swoje grzechy. Tylko wtedy może On wziąć je na Siebie.

4. I jeszcze jedno: To nie przypadek, że dziś na górze Karmel jest Sanktuarium Matki Boskiej Szkaplerznej. Maryja zaprasza nas tu pod swój płaszcz, Szkaplerz, aby uczyć nas, jak ufać Bogu do końca – tak jak Ona!

Więcej soli!

Mogę sobie wyobrazić oburzenie (słuszne!) lekarzy i dietetyków czytających ten tytuł, wszak od lat biją oni na alarm, że spożycie soli jest stanowczo za duże (prawie trzy razy przekracza zalecenia WHO), i tendencja ta z roku na rok rośnie, mimo że nadmiar soli może skutkować licznymi chorobami i redukcja jej spożycia powinna być naszym celem.

Współcześni Jezusowi nie patrzyli na sól aż tak krytycznie, ba, uważali nawet, że na świecie nie ma nad nią (i nad światło słońca), nic bardziej użytecznego. To zresztą zrozumiałe, że w czasach, gdy nie było lodówek ludzie doceniali bardziej jej wielorakie i dobroczynne znaczenie. Nie należy się więc dziwić, że w dzisiejszej Ewangelii Jezus nazywał swoich uczniów solą.

Sól nadaje smak. I nie trzeba jej wcale dużo, czasem wystarczy szczypta, by to co mdłe, niedobre, nagle nabrało smaku. Podobnie jest w życiu, wystarczy odrobina serca, miłości i życie nagle zaczyna smakować. Pamiętamy historię Janusza Świtaja, który w roku 2007 jako pierwszy w Polsce, złożył do sądu wniosek o eutanazję. Sparaliżowany po wypadku i oddychający jedynie za pomocą respiratora, miał już dość – jak pisał – wegetacji. Dzięki sercu jakie okazali mu wtedy ludzie, głównie pani Anna Dymna, Janusz Świtaj nie tylko odstąpił od swego zamiaru, ale został nawet magistrem psychologii i dzisiaj pomaga innym ludziom. – „Spełniłem swoje największe marzenie. Żyję pełnią życia” – powiedział w jednym z wywiadów.

Sól konserwuje. I dlatego dawniej, zwłaszcza latem, solono obficie mięso, by uchronić je przed zepsuciem. I znowu podobnie jest w życiu. Iluż młodych uchronili przed zepsuciem genialni pedagodzy jak św. Jan Chrzciciel de la Salle czy św. Jan Bosko, ale również inni, znani tylko nam, o których mówimy czasem: „nie wiadomo, co by ze mną było, gdyby nie on, gdyby nie ona …”.

Sól wypala. I dlatego w świecie starożytnym posypywano czasem ziemię solą aby nic na niej nie wyrosło. Tam, gdzie przebywa chrześcijanin wszystko powinno być posypane solą, aby nie wyrosło żadne zło: złe myśli, złe słowa, złe czyny. Znam pewnego mechanika samochodowego, u którego w warsztacie nie ma obscenicznych plakatów i obowiązuje zasada: „kto przeklnie płaci” (parę złotych do skarbonki). Można?

– Wy jesteście solą ziemi – mówi do nas Pan Jezus w dzisiejszej Ewangelii. Zwróćmy uwagę, że dla Jezusa bycie uczniem i bycie solą jest tożsame. Jego słowa nie mają charakteru zachęty, wezwania: „starajcie się”, „powinniście być jak”, tylko krótko: jesteście uczniami – to jesteście solą! Palącym obowiązkiem każdego z nas jest więc bycie coraz bardziej solą, czyli kimś, kto nadaje życiu smaku, chroni świat przed zepsuciem i nie pozwala w nim rosnąć kwiatom zła. Czasem bowiem można odnieść wrażenie, że jedyna sól jakiej świat się dzisiaj wystrzega, to ta ewangeliczna, o której mówi nam Pan Jezus.

Temat: Błogosławiony czyli szczęśliwy

Pragnienie szczęścia motywowało ludzi od dawna do poszukiwania dróg, jakimi człowiek może dojść do spełnienia. Starożytni filozofowie dywagowali o ludzkim szczęściu, drogach doi poznania świata, wartościom, które warto wyznawać w życiu. Błogosławieństwa, jakie Pan wypowiada podczas Kazania na Górze stanowią istny przewrót w tym pojmowaniu świata, jakie charakterystyczne było dla epoki publicznej działalności Mistrza z Nazaretu. Nie są one bowiem wpisaniem się w poglądy ani stoików, ani opowiedzeniem za światem idei, ale mocną i zdecydowaną proklamacją sprawiedliwości i miłości Bożej. Oto Bóg od zawsze stojący na straży szczególnie odrzuconych i wykluczonych ludzi teraz w osobie Syna Bożego wypowiada głośno i jednoznacznie zapowiedź pełnej szczęśliwości nie tylko tym, którzy zostali wykluczeni i skrzywdzeni przez swych braci, ale przede wszystkim tym, którzy złożyli swą nadzieję w Panu.
Kazanie na górze ukazuje konieczność zaufania Bogu we wszystkim. Błogosławieństwa nie są zapowiedzią przewrotu, rewolucji, jakiegoś archetypu teologii wyzwolenia, ale zwyczajnym wezwaniem do szukania w Bogu swojego spełnienia, do oddania się pod opiekę Temu, Który wszystko może, Który jest gwarantem ostatecznej sprawiedliwości. Poszukiwanie szczęścia w świecie, gdzie wykluczenie i krzywda jest na porządku dziennym możliwe jest tylko w oparciu o Bożą sprawiedliwość. Co więcej, obecnego w świecie cierpienia i niesprawiedliwości nie da się pogodzić z Bożą wszechmocą i sprawiedliwością bez odniesienia do wieczności.
Jezusowe błogosławieństwa są też przestrogą przed poszukiwaniem sensu życia i spełnienia tylko w doczesności. Oto Jezus przedkłada los tych, którzy znaleźni się na marginesie tego świata nad los bogatych i posiadających dobra tego świata. Ci, którym wydaje się że mają wszystko i oddychają pełnią życia za chwilę stracą wszystko. Prawdziwie szczęśliwi będą ci, których nadzieja jest złożona w Bogu i którzy całe swoje działanie podporządkowali poszukiwaniu sprawiedliwości Bożej.

SŁOWO BOŻE W PRAKTYCE
W dzisiejszym świecie błogosławieństwo i świętość mają jak powiadają współczesnym językiem słaby piar. Pęd życia jaki pochłania nas każdego dnia stawia na natychmiastowy sukces, pragnienie skonsumowania owoców naszej pracy i poświęcenia jak najszybciej. Świętość natomiast oparta na logice Kazania na Górze to inwestycja długoterminowa. Zakładająca wiarę, która pozwala przetrwać złe chwile, nie załamać się, kiedy stajemy na Golgocie naszego życia, pokładająca nadzieję w wieczności nawet za cenę rezygnacji z sukcesu mierzonego tylko i wyłącznie doczesnym życiem.

PYTANIE DLA ODWAŻNYCH
Czy idę drogą błogosławieństw?

Ludzie Boży i zwodziciele

1. „Wszystkich, którzy chcą żyć zbożnie w Chrystusie Jezusie, spotkają prześladowania.”. Trzeźwy realizm słowa Bożego. Dobro napotyka na opór, na prześladowanie. Czasem pochodzi ono z zewnątrz Kościoła, ale czasem pojawia się także we wnętrzu Kościoła. Iluż świętych wycierpiało się z powodu swoich kościelnych przełożonych! Tak bywa. I nie można się z tego powodu obrażać na Kościół albo generalizować lub zbyt łatwo uznawać siebie za męczennika. Trzeba trwać w tym, co dobre, słuszne, prawdziwe. I nie zapominać o dobru, które się dzieje w Kościele. Nieco naiwnie brzmią głosy, które wciąż wzywają do oczyszczenia Kościoła. On wciąż się musi oczyszczać, to jasne, ale utopią jest myśl o Kościele idealnym, wolnym od grzechu czy ludzkiej słabości.
2. „Tymczasem ludzie źli i zwodziciele będą się dalej posuwać ku temu, co gorsze, błądząc i innych w błąd wprowadzając”. Znowu realizm. Są ludzie na tyle źli, że świadomie niszczą innych, niszczą Kościół. Trzeba się z tym liczyć. Niektórzy uważają, że Kościół musi być otwarty na wszystkich. Czy także na zwodzicieli, którzy nie dość, że sami błądzą, to jeszcze innych w błąd wprowadzają? Zwodziciele dobrze się maskują. Często są nimi ci, którzy powtarzają, że Kościół nie ma żadnych wrogów. Zło trzeba demaskować. Chronić przed nim słabszych.
3. Pomaga w tym zakorzenienie w Biblii. Ona jest źródłem „mądrości wiodącej ku zbawieniu przez wiarę w Chrystusie Jezusie”. Kapitalne połączenie: „mądrość, wiara, zbawienie, Jezus”. Biblia daje mądrość, która prowadzi ku niebu. Nie da się być mądrym bez wiary. No i ostatecznie mądrością wcieloną jest Jezus.
4. Biblia jest pismem natchnionym. Choć ma też ludzkich autorów, to jednak jej pierwszym autorem jest Duch Święty. Warto zestawić ze sobą słowa: nauczanie, przekonywanie, poprawianie, wychowywanie w sprawiedliwości – czy nie tym właśnie jest duszpasterstwo i katecheza? Mozolna praca, której celem jest człowiek Boży, doskonały, czyniący dobro. To pozytywna odpowiedź na punkt 2. Ludzie Boży nie dadzą się pokonać zwodzicielom. Słowo Boże wcielane w życie jest tarczą przeciwko pociskom zła.

„Rzeczy Bożych na ołtarzach cezara składać nie wolno”

Uczeni w Piśmie i starsi posłali do Jezusa kilku faryzeuszów i zwolenników Heroda, którzy mieli podchwycić Go w mowie.
Zadziwiające, jak niechęć do Jezusa potrafi łączyć wrogów. Zwolennicy Heroda (herodianie), popierając rządy króla, podporządkowanego Rzymowi, byli w konsekwencji poplecznikami cezara i rzymskiej władzy. Faryzeusze, przeciwnie, uważając się za pobożnych i sprawiedliwych (przynajmniej we własnym mniemaniu), pogardzali zarówno Herodem jak i cezarem. Grupy te stały więc na antypodach debaty religijnej i politycznej ówczesnego Izraela. A jednak w tym jednym wypadku, gdy chodziło o „pochwycenie Jezusa w mowie” potrafili działać wspólnie. I tak będzie już przez wieki: wszyscy na Jednego…

Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdomówny i na nikim ci nie zależy. Bo nie oglądasz się na osobę ludzką, lecz drogi Bożej w prawdzie nauczasz.
Ich słowa „łagodniejsze od oliwy”, chciałoby się powtórzyć za Psalmistą, „lecz są to obnażone miecze” (por. Ps 55, 22). Rzeczywiście, jedni i drudzy zioną do Jezusa nienawiścią, ale starannie usiłują ją tutaj ukryć za tak zwaną „gładką gadką”.

Czy wolno płacić podatek cezarowi, czy nie?
Pułapka, którą zastawili wydaje się być doskonała, bo każda odpowiedź Jezusa to niemal wyrok śmierci. To, albo miecz Rzymian, dla podżegaczy do rewolty, albo sztylet Zelotów, dla kolaborantów i zdrajców. Jezus tymczasem, „poznawszy ich obłudę”, prosi, aby podali mu monetę. Zaślepieni nienawiścią, sami wpadają w pułapkę. Rozmowa z Jezusem toczy się bowiem na terenie świątyni, czyli tam, gdzie nie wolno było wnosić jakiegokolwiek wizerunku, również tego wybitego na monecie (to stąd „stoły zmieniających pieniądze” w przedsionku świątyni, por. Mk 11,15). I oto ci, którzy uważali się za pobożnych i czystych podają Jezusowi monetę z wizerunkiem cezara: w tym świętym dla Żydów miejscu! Mieli ją w kieszeni? Pożyczyli od kogoś? Nieważne, ona nigdy nie powinna się tam znaleźć! A i faryzeusze zresztą, jak na czystych przystało, brzydzili się ponoć samym jej dotknięciem! Ich obłuda została tutaj zdemaskowana. W teorii – nieskalani, w praktyce … mogliśmy zobaczyć.

Oddajcie więc cezarowi to, co należy do cezara.
Faryzeusze i zwolennicy Heroda pytali: – „czy mamy płacić?” A Jezus im odpowiada – „oddajcie”, zmieniając czasownik. Nie powiedział: „płaćcie” lub „nie płaćcie”, ale właśnie „oddajcie”, bo co masz, czego byś nie otrzymał? Sama władza też coś nam daje: szkoły, szpitale, sądy, to tylko niektóre z instytucji, których funkcjonowanie zapewnia lub powinna zapewniać. A zatem skoro „otrzymujesz”, to umiej również „dawać”, albo lepiej „oddawać”.

A Bogu to, co należy do Boga.
Gdzie jest „wybity” obraz Boga? Na jakiej “monecie” widnieje Jego wizerunek? W każdym człowieku stworzonym na Jego obraz i podobieństwo (por. Rdz 1, 26). Do cezara mogą należeć więc rzeczy, ale człowiek należy wyłącznie do Boga, i biada władzy, która „sięga” po człowieka, próbując nim zawładnąć i decydować o jego losie.
„Rzeczy Bożych na ołtarzach cezara składać nam nie wolno. Non possumus” (por. Memoriał Biskupów polskich, z 8 maja 1953 r.).

Duch, który sprawia, że mówimy „jednym językiem”

Długa lista krajów i ludów, wymieniona w dzisiejszym fragmencie z Dziejów Apostolskich świadczy o tym, że Jerozolima, pomimo tego, że politycznie nie miała wówczas wielkiego znaczenia, była jednoznacznym duchowym centrum dla tych wszystkich, którzy wyznawali Boga Izraela. Pomimo znacznego rozproszenia, wynikającego z trudnych dziejów Izraela, Żydzi z całego ówczesnego świata przybywali licznie z pielgrzymką na święta do Jerozolimy. Duchowa jedność może więc współistnieć z kulturową i językową różnorodnością. I na tę prawdę zwraca uwagę znak, którym posłużył się Duch Święty, udzielając zebranym w Wieczerniku Apostołom daru języków. Tak jak wieża Babel – symbol ludzkich usiłowań, aby budować ziemski dobrobyt bez Boga – była jednocześnie znakiem pomieszania języków i niemożności międzyludzkiego dialogu, tak Zesłanie Ducha Świętego jest znakiem zjednoczenia tego, co podzielone. Jedność nie przychodzi jednak jako rezultat ludzkich wysiłków, ale właśnie jako skutek działania Ducha.

Tę myśl rozwija drugie czytanie, zwracając uwagę na różnorodność darów, posług i działań w Kościele-Ciele Chrystusa. Ukazanie Kościoła jako ciała jest czymś więcej niż tylko analogią. Kościół nie tylko jest „podobny” do ciała, ale faktycznie jest ciałem Chrystusa. Tak jak w ciele ludzkim różne układy i organy współdziałają dla wspólnego dobra, tak też różnorodność w Kościele jest niezbędna. Próby unifikacji, sprowadzenia wszystkiego do jednego modelu są dla Kościoła szkodliwe, a wręcz zabójcze. Różnorodność w sposobach działania, w modelach duszpasterskich czy uwarunkowaniach kulturowych musi być jednak podporządkowana jednemu Duchowi, w przeciwnym razie będzie dla Kościoła równie szkodliwa jak nadmierna unifikacja. Wielość modeli działania i posług nie może więc być wynikiem „kultu własnego pomysłu” (por. Kol 2,23), ale posłuszeństwa Duchowi Świętemu. Tylko On jest w stanie sprawić, że różne działania, różne ujęcia i różne obdarowania połączą się w jedno – dla dobra Kościoła.

Czytając dzisiejszą ewangelię łatwo przeoczyć pewien teologiczny paradoks. Jezus posyła swoich uczniów, tchnąc na nich Ducha i udzielając im władzy odpuszczania grzechów w dniu swojego Zmartwychwstania – a więc jeszcze przed Zesłaniem Ducha Świętego. Duch Święty nie jest związany sztywnymi ramami teologii, która chciałaby ująć całą rzeczywistość duchową w formuły i reguły. Boży Duch tchnie tak jak chce, przekraczając niejednokrotnie nasze duszpasterskie czy teologiczne wyobrażenia. Podobne „złamanie reguł” zdarzy się w Cezarei, gdy Duch Święty zstępuje na pogan, zanim jeszcze zostali ochrzczeni (Dz 10,44-48). Idąc realizować misję Chrystusa, który mówi nam „Ja was posyłam”, musimy zawsze pamiętać, że ta misja jest czymś większym i głębszym niż jakiekolwiek duszpasterskie czy misyjne plany. Powinniśmy być otwarci na to, co zechce czynić Duch, zarówno w nas samych, przez nas, jak i w tych, do których jesteśmy posłani. Wtedy rzeczywiście będziemy budować Kościół Chrystusowy, którego siłą jest jedność płynąca z Ducha, a bogactwem – różnorodność, owoc tego samego Ducha.

Ewangelia nie jest bezstronna

1. Piotr zadaje pytanie o los św. Jana. To bardzo ludzkie. Chcemy wiedzieć, co czeka tych, których kochamy. Ale odpowiedź Jezusa jest dość stanowcza: „co tobie do tego. Ty pójdź za Mną”. To ważne przypomnienie. Każdy z nas ma swoją drogę, swoje powołanie. Nawet jeśli wspólnie podążamy za Jezusem, to jednak nie powinniśmy porównywać się z innymi. Nadmierna ciekawość wobec innych nie jest wskazana.
2. Ostatnie zdania to zakończenie Ewangelii według św. Jana. Sam autor zabiera głos podkreślając, że Ewangelia jest jego świadectwem. Nie jest więc to tylko reportaż, relacja czy kronika życia Jezusa. Jedną z warstw Ewangelii jest wiara samego Jana. Co wcale nie oznacza, że słowa i wydarzenia przez niego opisane są fikcją. Jego Pierwszy List zaczyna się od znamiennych słów: „To wam oznajmiamy, co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia,
co ujrzeliśmy własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce” (1,1). Ewangelia jest połączeniem obiektywnej prawdy o wydarzeniu Jezusa ze świadectwem wiary bezpośrednich świadków Jego życia i nauczania. Dziś wiara też nie jest przekazywana przez bezstronnych świadków. Słowo Boże głoszone w Kościele angażuje także tego, kto głosi. Ksiądz, katecheta, rodzice – każdy, kto głosi Ewangelię, musi sam być jej świadkiem. Nie jest tylko tym, kto mechanicznie powtarza jakieś formuły czy frazesy. Jest tym, który przemawia w imieniu Prawdy, która jego samego przemieniła i dała mu życie.
3. „Jest ponadto wiele innych rzeczy, których Jezus dokonał…”. Cudowna pokora autora wobec prawdy, która go przewyższa. Nie da się zamknąć Boga w żadnej księdze. Nie da się nawet wyczerpująco opisać Objawienia, które przyniósł Jezus. Owszem zostało ono przekazane i jest głoszone w Kościele. W chrześcijaństwie prawda jest ostatecznie Kimś, a nie czymś. Jan dał świadectwo, którego celem było doprowadzenie słuchacza do osobistego spotkania z Jezusem. Tu otwiera się miejsce na działanie Ducha Świętego, który jest Duchem Prawdy i ma prowadzić Kościół do pełni prawdy, którą poznamy dopiero po drugiej stronie życia.
4. Pozwólcie, drodzy czytelnicy, że i ja dołożę swoje na koniec. Przez dwa miesiące komentowałem czytania z Liturgii Słowa na stronie Opoki. To dawało mi wiele natchnień do przepowiadania, było radością odkrywania piękna Bożej prawdy. Dziękuję za głosy zwrotne. Od nowego tygodnia komentatorzy będą się zmieniać codziennie (ja też mam jedne dzień). Każdy z nas będzie wnosił zapewne swoją wiarę w to przepowiadanie, co będzie – ufam – z pożytkiem doczesnym i wiecznym. Amen.

Szczęście w dawaniu

1. Słuchamy dziś w pierwszym czytaniu w dalszym ciągu mowy pożegnalnej św. Pawła z uczniami w Efezie. Apel do przełożonych Kościoła jest bardzo wymowny: „Uważajcie na samych siebie i na całe stado, w którym Duch Święty ustanowił was biskupami, abyście kierowali Kościołem Boga, który On nabył własną krwią”. Źródłem pasterskiej władzy biskupów i prezbiterów jest Duch Święty. Kościół należy do Boga. Pasterzowanie wspólnocie jest służbą. Potem Paweł ostrzega przed „ludźmi, którzy głosić będą przewrotne nauki”. To ostrzeżenie okazywało się niestety aktualne w wielu momentach historii Kościoła. Wielkie szkody wyrządzali i wyrządzają wspólnocie wiernych ci, którzy mieszają im w głowach, poszukiwacze nowinek teologicznych, „uwspółcześnienia” wiary, dostosowania jej do ludzkich możliwości. Wilki drapieżne występują na ogół w owczej skórze. Dziś często w imię taniego miłosierdzia próbuje się obniżyć moralne wymagania Ewangelii i rozwodnić doktrynę. Robi się to pod sztandarami modernizacji, czynienia Kościoła bardziej ludzkim lub doganiania współczesności. Kościół jednak nie będzie bardziej ludzki, jeśli stanie się mniej Boży. Warto przypomnieć słowa św. Jana Pawła II z encykliki „Veritatis splendor”: „żadne rozgrzeszenie, udzielone przez pobłażliwe doktryny, także filozoficzne czy teologiczne, nie może naprawdę uszczęśliwić człowieka: tylko Krzyż i chwała Chrystusa zmartwychwstałego mogą dać pokój jego sumieniu i obdarzyć zbawieniem”.
2. „Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu”. To zdanie przytacza św. Paweł jako słowa Jezusa. Takiego zdania nie znajdziemy w żadnej Ewangelii. Musiało ono być przekazywane w ustnym nauczaniu Apostołów. Podobnych zdań jest więcej (bibliści nazywają je agrafa, czyli „niezapisane”). Treść tego zdania odpowiada jak najbardziej nauczaniu Jezusa. Dziś wielu ludzi wierzy, że jest raczej odwrotnie, czyli, że im więcej mam, tym większe szczęście. Ale logiką miłości, logiką Ewangelii jest logika daru z siebie. Człowiek jest jedynym stworzeniem, które może urzeczywistnić siebie tylko przez „bezinteresowny dar z siebie samego”, jak często powtarzał św. Jan Paweł II.
3. „Wszyscy wybuchnęli wielkim płaczem. Rzucali się Pawłowi na szyję i całowali go, smucąc się najbardziej z tego, co powiedział: że już nigdy go nie zobaczą”. Uczniowie w Efezie pokochali Pawła. To pełne emocji pożegnanie jest pięknym świadectwem tych serdecznych więzi. Nieraz można usłyszeć, że zadaniem księdza czy ewangelizatora nie jest przywiązywanie ludzi do siebie, ale do Jezusa. To prawda. Ale prawdą jest też to, że nie da się głosić Ewangelii „na zimno”, bez budowania ludzkich więzów. Kościół łączy ludzi z Bogiem, ale zarazem łączy ludzi ze sobą. Nie da się głosić Bożej prawdy nie kochając.

Życie jako mission (im)possible

1. Zarówno w pierwszym czytaniu, jak i w Ewangelii, mamy do czynienia z mową pożegnalną. Paweł żegna się z uczniami w Efezie, a Jezus z Apostołami w Wieczerniku. Apostoł Narodów dokonuje podsumowania swojej misyjnej działalności. Udaje się do Jerozolimy czując, że spotka go tam los podobny do losu Jezusa. „Lecz ja zgoła nie cenię sobie życia, bylebym tylko dokończył biegu i posługiwania, które otrzymałem od Pana Jezusa: bylebym dał świadectwo o Ewangelii łaski Bożej”. W swoich listach Paweł nieraz porównywał życie chrześcijanina do sportowych zawodów, do walki o laur zwycięstwa. Teraz odnosi tę myśl do własnego życia. Mówi o dokończeniu biegu. Co jest ważne w moim życiu? Jaki jest jego cel? Nasze życie bywa nieustanną bieganiną, od rana do wieczora? Czy jednak wiemy, po co tak biegamy? To jasne, że każdy z nas ma inne zadanie, inne powołanie, ale dobrze jest mieć świadomość nadrzędnego celu. O co mi ostatecznie chodzi? Gdzie jest moje Westerplatte? Jakie miejsce wśród moich życiowych celów zajmuje Bóg?
2. Pan żegnając się z uczniami modli się do Ojca: „Ja Ciebie otoczyłem chwałą na ziemi przez to, że wypełniłem dzieło, które Mi dałeś do wykonania”. Wybrzmiewa podobna tonacja jak u Pawła. Radość z wypełnienia zadania na chwałę Boga. Dziś dominuje zgoła inne podejście do życia. Nie poszukiwanie chwały Boga, ale poszukiwanie swojej chwały. Ludzie pytają raczej „co ja z tego będę miał”, niż „ile ja mogę z siebie dać”. Życie jako misja, służba, powołanie, zadanie do wykonania – to najbardziej szlachetny sposób przeżywania swojej wolności. Dotyczy to każdego powołania.
3. „Ja za nimi proszę, nie proszę za światem, ale za tymi, których Mi dałeś, ponieważ są Twoimi”. Jezus modlił się w wieczerniku także za mnie. Wiedział doskonale, że świat będzie chciał zdusić w nas szlachetne pragnienia i będzie proponował nam maksimum przyjemności z życia, myślenie tylko o sobie. Jezus pragnie byśmy byli Jego i Ojca. Odchodząc z tego świata ogarnia swoją miłością naszą niedoskonałą wolę. Jego łaska wzmacnia nas i chroni. Bylebym tylko chciał należeć do Niego, a nie tylko do siebie. Bylebym szukał siebie bardziej w Nim niż w sobie.

Odwaga i zwycięstwo

1. „Wierzymy, że od Boga wyszedłeś”. Uczniowie deklarują wiarę. Ale Jezus czyta w ich sercach, jak w otwartej księdze. Widzi, że za tym wyznaniem wiary nie idzie jeszcze ich całe życie. Dlatego zapowiada godzinę próby, która boleśnie zweryfikuje tę deklarację wiary. Czy nie podobnie jest z nami? Są chwile, kiedy mamy ochotę powiedzieć, jak uczniowie: „Tak, Panie, już teraz wierzę, już mi się to wszystko poskładało w całość, jestem z Tobą na zawsze”. Zwykle po dobrych rekolekcjach, po dobrej modlitwie przychodzi moment próby naszej wierności. I często nie zdajemy egzaminu. Ale Jezus nie przestaje nas kochać. Choć my Go zostawiamy, On nas nie zostawi. Jego miłość obejmuje także naszą niedoskonałość. Tylko dzięki tej Jego miłości, mamy mimo wszystko szansę na zwycięstwo.
2. „Mnie zostawicie samego”. Samotność Jezusa. Przypomina się obraz Jezusa frasobliwego utrwalony w sztuce ludowej. Mały Franciszek, jeden z pastuszków fatimskich, powtarzał: „Pan Jezus jest taki smutny z powodu tylu grzechów”. Mówił, że chce przez swoje modlitwy i ofiary pocieszać Pana Jezusa. Kiedy zachorował, nie dawał po sobie poznać, jak bardzo cierpi. Nie narzekał, nie uskarżał się. Najwyżej na to, że nie ma siły odmówić całego Różańca. Kiedy Łucja zapytała go parę dni przed śmiercią, czy bardzo cierpi, odpowiedział: „Tak, ale znoszę wszystko z miłości do Pana Jezusa i Matki Boskiej”. To jest wyższa szkoła miłości do Boga. Wejść w samotność Boga opuszczonego przez ludzi. Wejść w Jego ból z powodu grzechów.
3. „To wam powiedziałem, abyście pokój we Mnie mieli. Na świecie doznacie ucisku, ale odwagi! Ja zwyciężyłem świat”. Bóg nie da się nam prześcignąć w miłości i w niesieniu pociechy. To Jezus zwyciężył na krzyżu. My mamy udział w tym zwycięstwie. I to jest źródło pokoju i pociechy, zwłaszcza w sytuacji ucisku. Wniosek do życia: trzeba trzymać się Chrystusowego Krzyża, bo on jest znakiem zwycięstwa. Z niego nasza odwaga i nadzieja.

O co prosić Boga?

1. „O cokolwiek prosilibyście Ojca, da wam w imię moje”. Często boimy się prosić Boga o coś, bo wydaje się nam niemożliwe, by nam to rzeczywiście dał. Wątpimy w Jego wszechmoc. Albo przeszkodą jest postawa Zosi Samosi. Sami chcemy sobie zawdzięczać wszystko. Nie chcemy uznać, że bez Bożej pomocy nie damy rady.
2. Oczywiście, prawdą jest to, że Pan Bóg nie jest chłopcem na posyłki ani maszynką spełniającą nasze zachcianki. Dał nam swojego Syna. To jest Jego największy DAR. Jezus obiecuje, że dostaniemy to, o co poprosimy w imię Jego. Czyli dar, o który prosimy musi być w zgodzie z Jezusem. To On jest miarą dobra, o które możemy prosić Ojca. Powinniśmy prosić Boga o to, o co sam Jezus poprosiłby dla nas. „Proście, a otrzymacie, aby radość wasza była pełna”. To jeszcze jedno uściślenie. Co jest nam potrzebne do szczęścia? Nowy samochód, wygrana na loterii, jakaś inna atrakcja? Bóg chce, byśmy byli szczęśliwi. Problem w tym, że to On wie lepiej niż my, co da nam szczęście. My ulegamy często iluzjom. Nasze pożądania zwodzą nas obietnicami szczęścia, ale ono niekoniecznie jest tam, gdzie myślimy, że być powinno. Więc Bóg nie da nam takiej „zabawki”, która może nam raczej zaszkodzić niż nas uszczęśliwić.
3. „Całkiem otwarcie oznajmię wam o Ojcu”. Jezus zapowiada uczniom, że poznają Ojca już nie przez przypowieści, ale bezpośrednio. Zniknie też kiedyś pośrednictwo Jezusa i Kościoła. Ujrzymy Boga takim, jakim jest. Niektórzy zostają już tu na ziemi obdarowani łaską głębszego poznania Boga. Mówimy o doświadczeniu mistycznym. Taki dar zobowiązuje. Na pewno warto prosić Boga w imię Jezusa, byśmy Go lepiej poznali.

Wytrzymaj, to tylko chwila.

1. Jezus mówi o swoim odejściu i obiecuje powrót. Czy powrót oznacza w tym miejscu zmartwychwstanie? Chodzi raczej o powrót ostateczny na końcu czasów, czyli paruzję. Choć powstanie z martwych Jezusa jest niewątpliwie zapowiedzią ostatecznego powrotu, który zamieni smutek w radość. To oczekiwanie na Jezusa to zaledwie chwila. W oczach Bożych oczywiście. Z naszej perspektywy to nieraz długi czas oczekiwania. „Wy będzie płakać i zawodzić”. Taki bolesny czas może potrwać. Ale może właśnie dlatego Jezus mówi, że to tylko chwila, żebyśmy pamiętali, że ból, płacz, smutek – skończą się kiedyś definitywnie. Przyszłość należy do radości, nie do smutku.
2. Co mnie martwi? Co powoduje mój smutek? Co lub kto wyciska łzy? Cokolwiek to jest, to jedno jest pewne – to przeminie. Nadzieja nie neguje bólu, smutku, łez. Ona daje siłę, by przetrwać. Nakazuje wytrwałość w obliczu próby.
3. Są już teraz takie momenty przyjścia Jezusa z pociechą. Takie małe nawiedzenia, które są zapowiedzią ostatniego przyjścia. Łzy podlewają ziarno, a ono, gdy obumrze wydaje plon. Zastrzyk boli, ale przynosi ulgę. Wielka miłość zaczyna się czasem od wielkiej kłótni. Czy nie jest tak, że każda radość rodzi się w bólu, trudzie, łzach. Czy nie jest tak, że dzień zaczyna się od nocy? Nadejdzie taki dzień, po którym już nie powróci noc. Nadejdzie taka radość po, której już nie będzie łez smutku.

Paweł pokonany

1. „Duch Prawdy, doprowadzi was do całej prawdy”. Działanie Ducha Świętego polega na tym, że będzie on prowadził Kościół w prawdzie, czyli w zgodzie z istotą swojej misji. „Z mojego weźmie” – mówi Jezus. Między misją Jezusa a misją Ducha nie ma żadnego konfliktu. Duch Święty jest Wielkim Kontynuatorem Jezusa. Św. Jan Paweł II wyjaśnia: „Duch Święty jest nie tylko darem dla Osoby (dla Osoby Mesjasza), ale jest Osobą-Darem. Jezus zapowiada Jego przyjście jako „innego Pocieszyciela”, który będąc Duchem Prawdy doprowadzi Apostołów i Kościół „do całej prawdy” (J 16, 13). Dokona się to na mocy szczególnej komunii pomiędzy Nim a Chrystusem: „z mojego weźmie i wam objawi” (J 16, 14). Komunia ta ma swoje ostateczne źródło w Ojcu: „Wszystko, co ma Ojciec, jest moje. Dlatego powiedziałem, że z mojego weźmie i wam objawi” (J 16, 15). Pochodząc od Ojca, Duch Święty jest posłany od Ojca (por. J 14, 26; 15, 26). Duch Święty naprzód został posłany jako dar dla Syna, który stał się człowiekiem, aby wypełnić zapowiedzi mesjańskie. Po „odejściu” Chrystusa-Syna, według tekstu Janowego, Duch Święty „przyjdzie” bezpośrednio w nowej misji, aby dopełnić dzieła Syna. W ten sposób On to doprowadzi do końca nową erę historii zbawienia” (encyklika Dominum et Vivificantem).
2. Działanie Ducha Prawdy widać w nauczaniu św. Pawła. Słyszymy dziś jego słynne przemówienie na Areopagu. To wymowny obraz. Ateński Areopag stał się symbolem dialogu, spotkania elit, na którym wymienia się poglądy, targowiska wiar, filozofii czy idei. Słowo Boże jest kierowane do wszystkich bez wyjątku. Pawłowi udaje się pozyskać zainteresowanie słuchaczy. Ponieważ ma do czynienia z poganami wyznającymi wielobóstwo zaczyna swoją ewangelizację od wprowadzenia pojęcia jednego Boga-Stwórcy. Odwołuje się do ołtarza ku czci Nieznanego Boga, cytuje pogańskich poetów. Chce znaleźć punkt zaczepienia u słuchaczy. „W Nim bowiem żyjemy, poruszamy się i jesteśmy” – to chyba jedno z najbardziej znanych zdań Pawła. Kiedy jednak dochodzi do prawdy o wskrzeszeniu z martwych, słuchacze reagują niesmakiem i przerywają Pawłowi. Nie zdążył powiedzieć o krzyżu. Jego mowa, choć spektakularna, była jednak klęską ewangelizatora. Kerygmat pozostał niepełny, utknął w filozoficznym rozważaniu. Prawda nie zawsze jest przyjmowana z entuzjazmem. To musiała być trudna lekcja dla Pawła. Być może dlatego po przybyciu do Koryntu zmienia taktykę. Nie chce już stosować retorycznych chwytów. Wyznaje: „Przyszedłszy do was, bracia, nie przybyłem, aby błyszcząc słowem i mądrością głosić wam świadectwo Boże. Postanowiłem bowiem, będąc wśród was, nie znać niczego więcej, jak tylko Jezusa Chrystusa, i to ukrzyżowanego. I stanąłem przed wami w słabości i w bojaźni, i z wielkim drżeniem. A mowa moja i moje głoszenie nauki nie miały nic z uwodzących przekonywaniem słów mądrości, lecz były ukazywaniem ducha i mocy, aby wiara wasza opierała się nie na mądrości ludzkiej, lecz na mocy Bożej”. (1 Kor 2,1-5). Duch Święty daje moc głoszonej Ewangelii, On prowadzi nas w prawdzie. Czasem nasze retoryczne chwyty przesłaniają tę moc. To my chcemy błyszczeć, a błyszczeć ma prawda. Więc warto dać się prowadzić Duchowi, aby On mówił przez nas. Ufać bardziej Jego mocy niż swojej inteligencji, sprytowi czy elokwencji.

Światłość sumień

1. „Pożyteczne jest dla was moje odejście. Bo jeżeli nie odejdę, Paraklet nie przyjdzie do was”. Apostołom z pewnością nie było łatwo uwierzyć w to, że odejście Jezusa jest czymś pozytywnym. Pożegnanie z kimś bliskim, z kimś, kto daje nam oparcie i siłę, nie jest łatwe. Ale bywa nieuniknione i konieczne, aby zaczęło się coś nowego. Pan Jezus obiecuje na swoje miejsce Parakleta, czyli Ducha Świętego. On będzie kontynuatorem misji Jezusa. On będzie duszą Kościoła. Dłonie Jezusa zostaną zastąpione dłońmi uczniów. Twarz Jezusa twarzami ochrzczonych. Głos Jezusa zastąpi głos świadków Ewangelii. My, ochrzczeni, jesteśmy dziś Ciałem Chrystusa. A Duch, który namaścił nad Jordanem Jezusa, namaścił w chrzcie i bierzmowaniu nas, i działa w nas. Paraklet działa w Kościele. Widać Go w świętych. On kierował św. Janem Pawłem II. Teraz kolej na mnie.
2. Duch „przekona świat o grzechu, o sprawiedliwości i o sądzie”. Jak te słowa tłumaczy św. Jan Paweł II? Wskazuje, że chodzi o działanie Ducha Prawdy, który odsłania całą głębię ludzkiego grzechu. A grzech jest ostatecznie zawsze w jakiejś mierze odrzuceniem Boga i Jego miłości. Przekonywanie o sprawiedliwości i sądzie wiąże się z ukazaniem konsekwencji grzechu. Jezus wziął na siebie nasze grzechy i dokonał naszego usprawiedliwienia. Zło zostało osądzone i pokonane przez krzyż Jezusa. Duch Święty ukazując nam prawdę o grzechu wskazuje na krzyż Chrystusa. W świetle tajemnicy Krzyża widzimy zarówno cały ciężar grzechu, który „zabija Boga”. A jednocześnie widzimy ogrom Bożego miłosierdzia, które ten grzech przezwycięża. Jan Paweł II podkreśla, że „Duch Prawdy spotyka się z głosem ludzkich sumień”. To w sumieniu dokonuje się przekonywanie nas o grzechu. Celem tego działania Ducha Świętego jest nasze nawrócenie, czyli zdanie się na Bożą sprawiedliwość i Boży sąd. Jako grzesznicy zasługujemy na śmierć, ale jeśli, jak dobry łotr, zwracamy się do Jezusa ze skruchą i wiarą, słyszmy wyrok usprawiedliwiający: „dziś ze Mną będziesz w raju”.
3. Sumienie nie może być instrumentem w służbie subiektywizmu. Wszyscy mamy zdolność oszukiwania siebie samego. Sumienie działa wtedy właściwie, gdy jest poddane działaniu Ducha Prawdy. Bez nazwania po imieniu zła, będziemy brnąć w kłamstwo. Będziemy sami się usprawiedliwiali. Sumienie ma być narzędziem Bożej sprawiedliwości i Bożego sądu w nas. Jeśli tak jest, nie muszę się bać ostatecznej sprawiedliwości i sądu ostatecznego. Jeśli jednak mówimy, że nie mamy grzechu, oszukujemy samych siebie i ryzykujemy ostateczną przegraną. Przyjdź Światłości sumień!

Chrzest Europy

1. Zatrzymajmy się najpierw przy pierwszym czytaniu z Dziejów Apostolskich. Jest tam mowa o przybyciu św. Pawła do Europy. Neapol (to nie dzisiejszy włoski Neapol, ale grecki port Neapolis w Macedonii, dziś zwany Kawallą), a potem Filippi to pierwsze miasta w Europie. Jesteśmy więc świadkami wkroczenia Ewangelii i Chrystusa na nasz kontynent. Pierwszy chrzest w Europie to chrzest Lidii, macedońskiej bizneswoman z Filippi. Mowa jest o tym, że przyjęła chrzest z całym swoim domem (czyli być może także z dziećmi). Tam, nad małą grecką rzeczką, rozpoczęła się ewangelizacja Starego Kontynentu. Tam zaczęła się niezwykle piękna karta historii Kościoła i Europy, która wydała tyle cudownych owoców. Dziś nienawiść do Chrystusa zaślepia niektórych Europejczyków, a zwłaszcza elity, tak bardzo, że próbują imię Jezusa wymazać z pamięci, z historii, z polityki, ze sztuki, z podręczników, z ludzkich serc. Czy Pan otworzy znowu serca Europejczyków, aby jak Lidia słuchali Dobrej Nowiny? Prośmy o to Ducha Świętego! Nie możemy załamywać się w wierze. O to prosi Jezus dziś w Ewangelii obiecując Ducha Świętego.
2. Jezus obiecuje przyjście Ducha Świętego, nazwanego Parakletem. Słowo „Paraklet” znaczy dosłownie „ten, który odpowiada na wołanie”. Zwykle tłumaczyliśmy je jako Pocieszyciel. Ale to także pomocnik, adwokat, obrońca, wspomożyciel, orędownik. Duch Święty odpowiada na wołanie słabych, nieszczęśliwych, ogołoconych. Matka czy ojciec są parakletami dla dziecka, kiedy odpowiadają na wołanie swojego maleństwa. Zawsze gdy, zajmujemy się kimś w potrzebie i odpowiadamy na jego wołanie, jesteśmy parakletami. Jezus był parakletem dla swoich uczniów, a potem obiecał Ducha Świętego, który będzie „innym Parakletem”. On przynosi obecność, bezpieczeństwo, pokój, miłość prosto do serc. Św. Paweł stał się parakletem dla Lidii.
3. Duch Święty jest także Duchem Prawdy. Jako Paraklet – Bóg nas ochrania i pociesza. Jako Prawda – niepokoi, inspiruje, wzywa do nawrócenia, mobilizuje do zerwania z obłudą, grzechem, wzywa do duchowej walki ze złem. Duch Prawdy i Paraklet to dwa oblicza tego samego Boga. Duch Prawdy działa przede wszystkim w głosie sumienia. Nie ma wielu prawd. Jest tylko jedna Prawda, którą przynosi Bóg.

Miłość, przykazania i Duch Święty

Z niewiadomych, a w każdym razie nie biblijnych powodów, nieraz spotykamy się z przeciwstawianiem „ducha” i „przykazań”, tak jakby jedno było sprzeczne z drugim. W historii chrześcijaństwa nie brakło herezji, zakorzenionych w gnostycyzmie, które twierdziły, że osoby na wysokim poziomie rozwoju duchowego nie są już związane prawem i przykazaniami. Dzisiaj nadal swego rodzaju gnostycyzm jest duchową pokusą, przed którą ostrzega w adhortacji „Gaudete et Exsultate”. Tą pokusą jest przekonanie, że „ponieważ wiemy coś lub możemy wyjaśnić to za pomocą pewnej logiki, jesteśmy już święci, doskonali, lepsi od «ciemnej masy»” (GE 45). Nie tak działa Duch Święty.

Jezus wyraźnie mówi „Jeżeli Mnie miłujecie, będziecie zachowywać moje przykazania. Ja zaś będę prosił Ojca, a innego Parakleta da wam, aby z wami był na zawsze – Ducha Prawdy”. Duch, którego obiecał nam Chrystus, nie znosi w żaden sposób przykazań, ale prowadzi do ich głębszego zrozumienia, daje moc do ich zachowywania i uczy pokory wobec Słowa Bożego. Jest jednak istotny warunek, aby móc tego Ducha otrzymać i przyjąć. Warunek ten zawarty jest w pierwszym zdaniu: „jeżeli Mnie miłujecie”. Duch Święty nie przychodzi na skutek naszego rozumowania, wysiłków moralnych czy duchowych uniesień, ale tylko i wyłącznie poprzez relację z Chrystusem – relację miłości.

„Ja jestem w Ojcu moim, a wy we Mnie i Ja w was” – te słowa Jezusa mówią wyraźnie o relacji, bliskiej więzi, która łączy Jego uczniów z Nim samym i z Ojcem. Próby budowania chrześcijaństwa jakimikolwiek metodami pomijającymi tę więź skazane są na porażkę. Kościół nie jest organizacją ani tworem intelektualnym, ale organizmem, ożywianym miłością, pulsującą w nim za sprawą działania Ducha Świętego. Gdy czytamy słowa św. Piotra wzywającego nas do bycia gotowym do obrony i uzasadnienia nadziei, która jest w nas, przypominamy sobie jednocześnie słowa Jezusa „postanówcie sobie w sercu nie obmyślać naprzód swej obrony” (Łk 21,14), oraz „nie martwcie się, w jaki sposób albo czym macie się bronić lub co mówić, bo Duch Święty nauczy was w tej właśnie godzinie, co należy powiedzieć” (Łk 12,11-12). Moc Słowa Bożego, płynącego z natchnienia Ducha Świętego, jest nieporównywalnie większa niż moc naszych własnych słów. Nie chodzi więc o to, byśmy jako chrześcijanie tworzyli wysublimowane intelektualne argumentacje mające przekonać przeciwników wiary, ale abyśmy pozwolili Duchowi, by działał w naszych sercach i mówił przez nas.

To działanie Ducha najczęściej przejawia się w celności słów, które przemawiają wprost do serc słuchaczy, „żywe jest bowiem Słowo Boże i skuteczne … zdolne osądzić pragnienia i myśli serca” (Hbr 4,12). Czasem jednak potrzebne są bardziej zewnętrzne znaki, o których wspomina pierwsze czytanie: uzdrowienia czy uwolnienie od złych duchów. Tego tym bardziej nie jesteśmy w stanie uczynić naturalnymi siłami ani mocą intelektu. Duch Święty sam wie, kiedy takie znaki i cuda są potrzebne, aby poruszyć ludzkie serca. To, co zależy od nas – to wierność, wsłuchiwanie się w głos Boga i praktyczna realizacja przykazania miłości. Cóż bowiem przyszłoby z najbardziej nawet spektakularnej ewangelizacji, gdyby ci, którym głosimy Chrystusa, nie widzieli w nas miłości? Ostatecznie sprawdzianem naszej relacji z Jezusem jest zawsze miłość: „po tym wszyscy poznają, żeście uczniami moimi, jeśli będziecie się wzajemnie miłowali.” (J 13,35).

Jedność w Trójcy, jedność między nami

1. „Aby wszyscy stanowili jedno”. Jezus modlił się o jedność uczniów podczas Ostatniej Wieczerzy. Wiedział, że z jednością będziemy mieli kłopoty. Przecież już apostołowie pokłócili się o to, który z nich jest największy. Diabeł jest tym, który dzieli. Wykorzystuje wszelką różnicę, aby budzić złość i nienawiść. Duch Święty jednoczy w taki sposób, że wcale nie przekreśla różnic między osobami. Jedność Kościoła jest darem Boga, o który trzeba nieustannie prosić. Jako chrześcijanie niestety jesteśmy podzieleni. Nasza pycha wciąż dolewa oliwy do ognia. Woda chrztu, który jest wspólnym sakramentem dla wszystkich chrześcijan, niech gasi ten ogień.
2. „Jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili jedno w Nas”. Wzorem jedności Kościoła jest jedność w Trójcy. W samym Bogu jest odrębność Osób i zarazem doskonała jedność. Tak działa miłość. Kiedy kogoś kocham, chcę być z tą osobą, chcę być razem, być jedno. Ale jednocześnie nie chcę przecież utracić poczucia mojej tożsamości, oryginalności, wyjątkowości. Te pragnienia wydają się sprzeczne. A jednak miłość potrafi pogodzić te dwa dążenia. Kochając nie zatracam swojej osobowości. Należąc do Boga, do Kościoła, do rodziny bynajmniej nie tracę swojej tożsamości. Przeciwnie jestem kimś tym bardziej, im bardziej i głębiej żyję w relacji do kogoś, z kimś, dla kogoś. Tam gdzie brakuje miłości, tam różnice stają się źródłem konfliktu.
3. „Aby świat poznał”. Jedność uczniów Chrystusa ma być ważnym elementem świadectwa o Bogu. Prosimy o jedność Kościoła nie tylko ze względu na dobro samego Kościoła. Jedność pełni rolę znaku dla świata. Jedność w rodzinie, w parafii, we wspólnocie. Trzeba to przełożyć na konkret życia, na umiejętność słuchania, przebaczania, godzenia się z innością, która czasem drażni czy niepokoi. Św. Andrzej Bobola oddał życie z powodu podziałów w Kościele. Jest męczennikiem, który oręduje za sprawą jedności. Jest też patronem Polski. Prośmy go więc zwłaszcza o jedność wśród Polaków. Tej modlitwy bardzo potrzeba.

Przyjaciel

1. „To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem”. Najważniejsze jest tutaj: „tak jak Ja was umiłowałem”. Często niestety pomijane. A takie przemilczenie redukuje chrześcijaństwo do jakiegoś naiwnego: „kochajmy się, nie kłóćmy, chwyćmy się za rączki i będzie dobrze”. Jezus, owszem, wzywa nas do wzajemnej miłości, ale ustanawia jej prawdziwą miarę. Podnosi wysoko poprzeczkę. Mamy kochać innych taką samą miłością, jaką Bóg kocha nas. Czyli każda ludzka miłość powinna zostać podporządkowana tej najczystszej, największej miłości. To jest istota tego przykazania! Kochaj tak, jak kocha Bóg! A nie „kochaj, jak chcesz”. Kochać jak Bóg, znaczy oddawać życie – stawać się darem dla innych. Tak jak Jezus do końca.
2. „Nazwałem was przyjaciółmi”. Te słowa padają nie na początku drogi uczniów z Jezusem, ale po trzech latach wspólnego życia. Kiedy kończy się jakąś szkołę czy uczelnię otrzymuje się dyplom magistra czy licencjata. W szkole Jezusa otrzymuje się tytuł „przyjaciela Jezusa”. I nie jest to tylko tytuł. To dar bliskiej więzi i zobowiązanie do wierności.
3. „…albowiem oznajmiłem wam wszystko, co usłyszałem od Ojca mego”. Przyjacielowi mówi się wszystko, odsłania się przed nim duszę. Tak zrobił Jezus. Powiedział nam wszystko o sobie i o swoim Ojcu, objawił tajemniczą więź Syna i Ojca. Wprowadził nas do wnętrza Boga. Nie po to, by teologowie mieli, o czym pisać. Ale po to, bym ja stał się przyjacielem Boga. Kto doświadczył piękna ludzkiej przyjaźni, ten wie doskonale, jak cennym darem jest przyjaciel. A jeśli jest nim sam Jezus… Czy i ja mówię Mu wszystko, czy odsłaniam przed nim swoje serce? Jakim jestem przyjacielem?

Przycinanie winorośli

1. „Ja jestem krzewem winnym, wy – latoroślami”. W tym ewangelicznym obrazie ukazana jest tajemnica życia chrześcijańskiego. Zasadą Bożego życia w nas jest więź z Chrystusem. Św. Paweł wyznaję: „żyję już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus”. To jest właściwa perspektywa. Narodzić się na nowo to żyć w Bogu, oddychać wiecznością. Czuć w swoim ciele i w swojej krwi Ciało i Krew Zmartwychwstałego. Bóg chce nie tylko przemiany naszych umysłów i obyczajów. On chce przemiany naszego życia. On daje nam to nowe życie.
2. Winny krzew to także obraz Kościoła. Winna latorośl rozrasta się na wszystkie strony, czerpiąc soki z jednego pnia. W Kościele są różne „latorośle”, rosną w różne strony, lecz zasada życia pozostaje taka sama: trwanie w Chrystusie. Dzięki Niemu jestem zjednoczony także z innymi uczniami. Nie jestem samotnikiem, solistą (nawet gdybym był pustelnikiem), jestem częścią większej Całości, należę do Rodziny. Moje życie może być owocne tylko we wspólnocie z Panem oraz z innymi. Światu, który powtarza: „chroń siebie”, „myśl o sobie”, „jesteś tego warty/warta”, Ewangelia przeciwstawia: „zadbaj o innych”, „nie myśl tyle o sobie”, „nic ci się nie należy, ale wszystko jest łaską, wszystko jest od Boga”.
3. „Każdą latorośl, która we Mnie nie przynosi owocu, odcina, a każdą, która przynosi owoc, oczyszcza, aby przynosiła owoc obfitszy”. To mocne słowa. Bóg spodziewa się po mnie czegoś. Czeka na owoc. Odcina to, co we mnie martwe, bezowocne, zbędne. Warto pomyśleć, które „pędy” w moim życiu są martwe albo zmierzają w stronę śmierci. Które pomysły, decyzje, zaangażowania, pasje, związki dają nadzieję na dobry owoc, a które są marnowaniem życia? Przycinanie pędów to normalna praca ogrodnika służąca temu, że by latorośl pracowała na owoce, a nie na wybujałe nadmiernie liście. Muszę pozwolić na to Bogu, by wycinał mój grzech, egoizm, pychę, szpan, a pielęgnował to, co daje nadzieję na owoc. Rachunek sumienia, spowiedź, rekolekcje, nawrócenie to są te chwile pracy Boga-Ogrodnika.
4. „Ojciec mój przez to dozna chwały, że owoc obfity przyniesiecie i staniecie się moimi uczniami”. Bóg chce doznawać chwały w moim życiu. Radością i dumą ogrodnika jest chwila winobrania. Ołtarzem Boga jest moje serce. Chleb i wino, które przynosimy do ołtarza w kościele, są symbolami owoców ludzkiego życia, pracy, cierpienia, miłości. Bóg je przemienia w chleb życia i kielich zbawienia. Tak jak winne grona przemieniają się w dobre wino. A wino w Biblii to symbol miłości, wesela, nieba.

Pokój od Jezusa, niepokój od diabła

1. „Pokój zostawiam wam, pokój mój daję wam. Nie tak jak daje świat, Ja wam daję”. Słowo pokój „shalom” w Biblii oznacza dar Boga. To Jezus daje nam pokój. My go nie wypracowujemy, ale przyjmujemy gdy, jak Maria siadamy u stóp Jezusa i słuchamy. Jeśli non stop gonimy nakręceni jak Marta wokół swoich celów, będziemy pełni niepokoju. Oczywiście Boży pokój nie oznacza tego, że znikają trudności, obowiązki, powody do lęków, pokusy czy namiętności. To wszystko pozostaje jednak na powierzchni życia. Boży pokój nie pozwala, aby niepokoje zewnętrzne odebrały nam smak życia, jego sens i radość. Św. Jan Chryzostom pisał: „nikt nie może nas zranić, jeśli sami się nie ranimy”. Ojcowie pustyni mówili o tzw. apathei. To stan duchowej wolności, dzięki której nie pozwalamy, by nasze namiętności przejęły nad nami władzę. Nie chodzi więc o obojętność wobec zewnętrznych spraw lub ich unikanie, ale o pokój w podejściu do nich. Jezus taki pokój nam przynosi, gdy wpuszczamy go w świat naszych niepokój i lęków.

2. „Odchodzę i przyjdę znów do was”. Żyjemy między pierwszym a drugim przyjściem Pana. Zostaliśmy obdarowani i zaopatrzeni na drogę, mamy wyznaczony cel. Ale istnieje „władca tego świata”, który będzie nam bruździł. Jezus przestrzega uczniów przed nim. Pokój, który obiecuje Pan, nie oznacza więc uwolnienia spod wpływów władcy tego świata, czyli diabła. Powraca myśl, że nie wolno się dać zastraszyć złu. Szatańskie działania są ograniczone do „tego świata”. Diabeł gra swoje melodie na naszych namiętnościach. Im więcej w nas wewnętrznego rozchwiania i nieładu, tym łatwiej może się dobrać do naszego serca. Będzie nas kusił podróbką pokoju, będzie obiecywał zaspokojenie wszystkich naszych pragnień szybko, łatwo, lekko i przyjemnie. Ale im bardziej próbujemy zaspokoić głód duszy, tym co nam podsuwa świat i jego władca, tym bardziej będziemy głodni i rozbici wewnętrznie. Tak jak w przypadku odżywiania się fastfoodem albo brania narkotyków. Jeśli nasze serce jest zjednoczone z Jezusem, to Jego pokój jest tarczą obronną przeciwko diabłu i jego tandetnym podróbkom wartości.

Wyprawa w interior

1. „Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę”. Dosłownie: „będzie zachowywał moje słowo”. Zachowywać słowo (gr. logos) to strzec go w sobie jak skarbu, pilnować przed fałszem, zapomnieniem, zagłuszeniem innymi, mniej ważnymi słowami. Jeśli kogoś kocham, to pamiętam , co mi powiedział. Zwłaszcza te najbardziej osobiste: to, co powiedział o sobie, o mnie i o tym, co nas łączy. Miłość zakłada poznanie. Poznajemy innych, słuchając ich z uwagą i zaangażowaniem. Poznajemy kochając. Chodzi o słuchanie sercem. Bóg wypowiedział się w swoim Słowie, w Jezusie. Powiedział sporo o sobie i o mnie oraz o więzi nas łączącej. Czy strzegę w sercu tych słów, czy nimi żyję, czy do nich wracam w chwilach zwątpienia? „Kto nie miłuje Mnie, ten nie zachowuje słów moich”. Kto przestaje kochać, ten zapomina. Dopada go „sklerocardia” – skleroza serca, zatwardziałość, obojętność, zima.
2. „Ojciec mój umiłuje go i przyjdziemy do niego, i będziemy w nim przebywać”. To jest niesamowita obietnica. Bóg w Trójcy Osób, czyli Ojciec, Syn i Duch Święty – chce rozgościć się w ludzkim sercu. Bóg chce zamieszkać w człowieku. Wielu świętych, zwłaszcza mistyków, rozwijało temat zamieszkania Boga w człowieku. Św. Augustyn wyznawał: „Ciebie szukałem […]. A Ty byłeś bardziej wewnątrz mnie, niż to, co we mnie było najbardziej osobiste, a zarazem wyżej nade mną, niż mogłem myślą sięgnąć kiedykolwiek”. Warto przywołać oryginalne łacińskie wyrażenie: Bóg jest „interior intimo meo et superior summo meo”. Bóg jest kimś, kto zamieszkuje najgłębiej we mnie, mój „interior”. A zarazem jest kimś przewyższającym mnie nieskończenie. Więc mówią obrazowo, szukając Boga lepiej nie wspinać się na palcach, ale zejść w głąb siebie. Nie możemy dziś za bardzo podróżować z powodu koronawirusa, ale możemy wybrać się w głąb siebie, zapuścić się w interior. Zrzucić maski i dojść do najgłębszego „ja”. Gdzieś tam, w zakamarkach mojej osoby, czeka na mnie Bóg.
3. Duch Święty „was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co wam powiedziałem”. Duch Święty, Pocieszyciel (gr. Parakletos) kontynuuje misję Jezusa Chrystusa. Chroni Kościół i każdego ochrzczonego przed zapomnieniem. Sprawia, że po 2 tysiącach lat Jezus w Kościele naucza, uzdrawia, przebacza, daje nadzieję. Duch Święty podtrzymuje pamięć o Jezusie, ale nie jest to pamięć o bohaterze sprzed wieków, tak jak się pamięta i wspomina narodowych bohaterów. Pamięć Ducha Świętego ma moc uobecniającą. On ożywia głoszone Słowo Boże, On „wprawia w ruch” sakramenty. On od wewnątrz pomaga nam przyjąć i zrozumieć Słowo Boże. Jest Kontynuatorem Dzieła Jezusa. Jest duszą Ciała Chrystusa, czyli Kościoła. Przez Niego Boża miłość ogarnia nas, przytula, pociesza, odnawia, zapala, zbawia.

Kościół pomiędzy Wniebowstąpieniem a powtórnym przyjściem Chrystusa

Akcent w kolejnych tygodniach wielkanocnych przesuwa się ze Zmartwychwstania Chrystusa ku formacji uczniów i rozwojowi Kościoła. Dzisiejsze czytania, choć pozornie mało związane ze sobą, skupiają się na trwaniu Kościoła w perspektywie powrotu Jezusa do Ojca.

Słowa Jezusa o konieczności Jego odejścia do Ojca są dla apostołów zupełnie niezrozumiałe, a wręcz napawają ich lękiem i smutkiem. Jezus mówi do uczniów: „znacie drogę, dokąd Ja idę”, oni zaś próbują te słowa pojąć w znaczeniu dosłownym. Tymczasem Jezusowi chodzi o to, że to On sam jest jedyną drogą do Ojca. Poznanie Jezusa jest poznaniem szlaku wiodącego nas do odbudowania zerwanej relacji z Bogiem. I w tym sensie nie ma żadnej innej drogi – wszelkie próby ominięcia Jezusa czy skrótów w życiu duchowym są zawsze drogą na manowce.

Kolejne słowa wypowiedziane przez Jezusa mogły być również opacznie zrozumiane – i faktycznie do dzisiaj spotykamy się z ich różnymi błędnymi interpretacjami. Czym właściwie są „dzieła, których dokonuje Jezus”, które mają dokonywać wszyscy wierzący w Niego? Czy chodzi o wskrzeszanie zmarłych, uzdrawianie chorych, wypędzanie złych duchów, dar wiedzy i poznania serc ludzkich? W jakim sensie mielibyśmy „bardziej” wskrzeszać, „bardziej” wypędzać złe duchy, czy też „bardziej” uzdrawiać? Problem polega na skupieniu się na zewnętrznych aspektach działalności Jezusa, z pominięciem jej istoty. W kolejnych wersetach bowiem Jezus wyjaśnia, że to „bardziej” wiąże się z zesłaniem Ducha Świętego, który będzie działał w sercach wierzących, oświecając je, pozwalając zachowywać naukę Chrystusa, a przede wszystkim – kochać Boga i ludzi nadprzyrodzoną miłością oraz głosić Dobrą Nowinę z mocą. Tak więc „większe dzieła” są czymś większym nie w znaczeniu większej spektakularności, większego widowiska, ale głębszej przemiany serc, a także dotarcia do szerszego grona odbiorców. Ewangelia głoszona przez Jezusa była pełna i doskonała w swej treści, jednak jej przyjęcie, zarówno jeśli chodzi o krąg odbiorców, jak i głębię zrozumienia, było ograniczone. Dopiero powrót Jezusa do Ojca i zesłanie Ducha Świętego sprawia, że głoszenie Dobrej Nowiny może nabrać pełnego dynamizmu.

I z taką właśnie sytuacją mamy do czynienia w pierwszym czytaniu. „Gdy liczba uczniów wzrastała”, a wiemy że chodziło tu o niezwykle dynamiczny liczebny rozrost Kościoła, konieczne było rozwiązanie praktycznych problemów, związanych z tym procesem. Decyzja apostołów o powołaniu „siedmiu” (których tradycja uważa za diakonów) nie ma jedynie charakteru organizacyjnego. Jak podkreśla autor Dziejów, była to decyzja podjęta w Duchu Świętym, a jednym z kryteriów wyboru było, aby kandydaci byli „pełni Ducha”. Trafność tej decyzji potwierdzają dalsze dzieje „siedmiu”, a zwłaszcza św. Szczepana i Filipa, którzy wkrótce w praktyce mieli potwierdzić swą mocną relację z Duchem Świętym. Ten pierwszy – poprzez niezwykłą odwagę w wyznawaniu Chrystusa, słowa pełne mądrości i męczeństwo; ten drugi – poprzez ewangelizację wykraczającą daleko poza pierwotny krąg judaizmu, potwierdzoną znakami i cudami. Można więc powiedzieć, że to właśnie owych siedmiu jest pierwszym, a jednocześnie bardzo dobitnym potwierdzeniem prawdziwości słów Jezusa o tym, że jego uczniowie będą dokonywać tych samych dzieł, co On, a nawet „większych”!

Słowo Pańskie jest dla wszystkich

1. W tym tygodniu słyszmy już po raz drugi ten sam fragment Ewangelii. Więc zatrzymajmy się dziś przy pierwszym czytaniu. Dzięki czytaniom z Dziejów Apostolskich śledzimy w odcinkach dzieje pierwotnego Kościoła. Gdy na scenę wkracza nawrócony Paweł, Dzieje stają się właściwie kroniką jego misyjnych wypraw i dokonań. W gruncie rzeczy nie chodzi jednak o historię samego Pawła, ale o pokazanie, jak „Słowo Pańskie szerzy się na cały kraj”. Opisane dziś zdarzenia miały miejsce podczas pierwszej wyprawy misyjnej. Paweł głosi Ewangelię najpierw w synagogach. Przemawia do Żydów i pogan sympatyzujących z judaizmem, czyli do tzw. „bojący się Boga”. Okazuje się jednak, że Ewangelia przyciąga uwagę ludzi nie należących do narodu wybranego. Łukasz pisze, że zebrało się „niemal całe miasto, aby słuchać słowa Bożego”.
2. To wzbudza zazdrość wspólnoty żydowskiej. Czy chodzi tylko o popularność Pawła? Czy zazdrościli mu sławy? Niekoniecznie. Czy chodzi raczej o treść nauczania o Jezusie? Też niekoniecznie. Ksiądz Waldemar Chrostowski tłumaczy: „sprzeciw Żydów z Antiochii Pizydyjskiej nie dotyczy jedynie, a nawet głównie treści Pawłowej Ewangelii, ale tego, że skłoniło się ku niej wielu pogan. Postrzegano ich jako ludzi z zewnątrz, niegodnych, by stać się powiernikami i uczestnikami obietnic Bożych. (…) Wspomniana »zazdrość« ma podglebie religijne i teologiczne, oznacza bowiem zaborczą troskę o utrzymanie wyjątkowej pozycji Izraela. Wielki napływ pogan odebrano jako poważne zagrożenie”.
3. Widzimy kontrast między postawą pogan a Żydami. „Poganie… radowali się i wielbili słowo Pańskie, a wszyscy, przeznaczeni do życia wiecznego, uwierzyli”. Pierwszy Kościół był złożony tylko z Żydów, którzy przyjęli Chrystusa. Ale światło, które przyniósł Jezus, nie było przeznaczone tylko dla jednego narodu, ale dla wszystkich narodów. Paweł krytykuje w mocnych słowach swoich rodaków za opór wobec Dobrej Nowiny. Kiedy Żydom zabrakło argumentów, nie wystąpili wprost przeciwko Pawłowi, ale posłużyli się podburzeniem kobiet. Nakręcanie plotek, wywoływanie skandali – to sprawdzony sposób na rozprawienie się z wrogiem. Paweł z Barnabą musieli opuścić miasto.
4. Co to wszystko oznacza dla nas? Pomyślmy, jak wielka jest moc Bożego słowa. Ono potrafi pociągnąć ku sobie niemal całe miasto. Czy dziś utraciło swoją moc? A może jego głosicielom brakuje gorliwości i odwagi Pawła? To dzisiejsze czytanie ostrzega nas także przed zazdrością. Nie wolno zamykać słowa Bożego w obrębie jednego narodu czy jednej wspólnoty religijnej. Ewangelia jest dla wszystkich: dla ateistów, agnostyków, dla wyznawców innych religii, dla prawicy i lewicy. Nie wolno zazdrościć, że ktoś radzi sobie lepiej z ewangelizowaniem niż ja np. w Internecie. Pytanie, czy dziś strzeżemy Ewangelii z zazdrości, że przyjmą ją np. muzułmanie czy buddyści? Dziś paraliżuje nas nie tyle zazdrość co raczej dziwny lęk przed takimi nawróceniami. Mamy tak mocno wtłoczone w głowę fałszywe dogmaty o tolerancji, że lękamy się głosić Chrystusa ludziom innych wiar, kultur czy religii. Nawróceni na chrześcijaństwo muzułmanie nieraz spotykają się z lękliwym przyjęciem przez „starych” chrześcijan. Słowo Pańskie dziś też ma być szerzone, a opór wobec niego nie powinien tłumić radości i Ducha Świętego w sercach Jego głosicieli.

Bądź wierny

1. Liturgia Słowa ukazuje nam po raz kolejny w tym tygodniu obraz Chrystusa – Dobrego Pasterza. Dziś odnosimy ten obraz do postaci św. Stanisława. Biskup krakowski stanął w obronie owiec, kosztowało go to życie. Historycy spierają się o przyczyny zatargu między królem a biskupem. Wystąpienie krakowskiego pasterza można uznać za ingerencję Kościoła w politykę. Czy jednak władza nie podlega ocenie etycznej? Czy Kościół nie ma do tego prawa, co więcej, czy nie jest to jego obowiązkiem? Każdy protest przeciw niemoralnemu postępowaniu władzy jest ingerencją w politykę. Dodajmy, jak najbardziej uprawnioną i konieczną. Święty Stanisław stał się symbolem sprzeciwu wobec władzy, która nie szanuje praw moralnych. Pasterz stanął po stronie prawdy. Nie poszedł na kompromis ze złem, nie przymknął oka na nadużycie władzy przez króla-despotę. Choć pewnie wygodniej dla niego było udać, że wszystko jest w porządku. Oddał życie, ale ostatecznie on, a nie król, okazał się moralnym zwycięzcą. Król musiał opuścić tron. Kult św. Stanisława przyczynił się do zjednoczenia rozbitej Polski w XIII i XIV wieku. Pieśń o św. Stanisławie „Gaude Mater Polonia” pełniła rolę hymnu narodowego. Legenda mówi o cudownym zrośnięciu się pokawałkowanego ciała św. Stanisława. Wierzono, że tak jak ciało biskupa męczennika, podobnie zjednoczy się podzielone na księstwa dzielnicowe królestwo polskie.
2. „Święty Stanisław stał się w dziejach duchowych Polaków patronem wielkiej zasadniczej próby wiary i próby charakteru” – mówił Św. Jan Paweł II w 1979 r. na krakowskich Błoniach. „Czcimy go jako patrona chrześcijańskiego ładu moralnego, albowiem ład moralny tworzy się przez ludzi. Dochodzi więc w nim do głosu ogromna ilość takich właśnie prób, z których każda jest próbą wiary i próbą charakteru. Od każdej zwycięskiej próby w ostateczności zależy ład moralny. Każda próba przegrana przynosi nieład”. Święty Jan Paweł wzywał nas wtedy: „Musicie być mocni tą mocą, którą daje wiara! Musicie być mocni mocą wiary! Musicie być wierni! Dziś tej mocy bardziej wam potrzeba niż w jakiejkolwiek epoce dziejów! Musicie być mocni mocą miłości, która jest potężniejsza niż śmierć, jak to objawił św. Stanisław”. To papieskie wezwanie i „bierzmowanie dziejów”, którego udzielił nam w 900. rocznicę śmierci św. Stanisława zaowocowało odzyskaniem wolności, pokonaniem systemu totalitarnego. Ale papieskie wezwanie „musicie BYĆ WIERNI” pozostaje aktualne.
3. Czemu mamy być wierni? Po pierwsze, polskiej tradycji i historii. Warto mówić głośno o tym, co było wielkie w naszej historii. A z naszych narodowych klęsk i wad wyciągać wnioski na przyszłość. Narody, które zapominają o swojej przeszłości tracą własną tożsamość i same skazują się na zagładę. Druga rzecz, to wierność prawdzie, wierność sumieniu. W czasach powszechnego rozmywania prawdy, kultu politycznej poprawności, która jest kagańcem dla prawdy, tym bardziej w cenie są ludzie wierni zasadom, wierni prawdzie, mający odwagę nazywać rzeczy po imieniu. I w końcu najważniejszy wymiar wierności. Św. Stanisław był wierny Chrystusowi i Jego Kościołowi. Bez zjednoczenia z Chrystusem, które się dokonuje za pośrednictwem Kościoła, nie da się być naśladowcą Dobrego Pasterza. Więc, jak powiada współczesny klasyk: „Bądź wierny Idź”.

Gdzie moja owczarnia?

1. „Ja jestem dobrym pasterzem”. Pogłębiamy dziś temat wczorajszej Liturgii. Pasterz to przewodnik stada, ktoś chroniący je przed atakiem wilków, pokazujący drogę, dbający o owce. Pasterz jest autorytetem, ale jest też związany z owcami. Nie zarządza nimi z odległości, ale towarzyszy im w drodze na pastwiska. Kimś takim jest Bóg. W Jezusie objawił się nam jako Ten, który ma władzę, ale jest to władza przewodnika, opiekuna, obrońcy, a nie tyrana czy policjanta. Na ogół słysząc o dobrym pasterzu, uznajemy się za owcę. Słusznie, ale przychodzi taki czas w życiu kiedy pora zmienić perspektywę. To ja muszę stać się pasterzem na wzór Jezusa: w rodzinie, w pracy, w środowisku, w parafii. Dla kogo jestem pasterzem? Gdzie jest moja owczarnia?
2. „Dobry pasterz daje życie swoje za owce”. Najemnik tego nie zrobi. W tym krótkim fragmencie Jezus powtarza pięć razy zwrot: „dać (oddać) życie”. Co to znaczy? Stawać się źródłem życiowej energii dla innych przez dzielenie się z nimi sensem, wiarą, nadzieją. Może to znaczyć dawanie siebie w akcie miłości, czyli tracenie dla innych czasu, zdrowia, sił, nerwów. Najpełniejszy przejaw to rzucić się na ratunek innym, ryzykując najwyższą stawkę, własne życie. Jezus wypełnił każde z tych trzech znaczeń. A komu ja daję życie? Kto jest dla mnie tak cenny, że mogę za niego umrzeć?
3. „Znam owce moje, a moje Mnie znają, podobnie jak Mnie zna Ojciec, a Ja znam Ojca”. Nie ma miłości bez wzajemnego poznania. I w drugą stronę – to miłość pozwala prawdziwie poznać kochaną osobę. Między pasterzem a owcą zawiązuje się wyjątkowa więź. Jakiś rodzaj zależności. Współczesna kultura absolutyzuje wolność, całkowitą niezależność jednostki. A przecież taka wolność prowadzi do straszliwego osamotnienia i zagubienia. Człowiek jest powołany do życia we wspólnocie, musi żyć z innymi i dla innych. Co więcej, człowiek potrzebuje hierarchii! Aby dojrzeć, musi być prowadzony, a na pewnym etapie musi prowadzić innych. Bez hierarchii zapanuje anarchia, która prowadzi do bratobójczej wojny. Jezus odwołuje się do więzi łączącej Go z Ojcem. To jest wzór jedności i zależności, które nie niszczą tożsamości jednostki. Przeciwnie, Syn jest sobą dzięki Ojcu i vice versa. Naszą tożsamość określają nasze relacje z ludźmi – więzy, w których jest wzajemna troska o siebie.

IV niedziela wielkanocna zwana jest niedzielą Dobrego Pasterza. Jednak ewangelia, którą dzisiaj czytamy, nie mówi nam o troskliwym pasterzu, który szuka zagubionej owcy, tylko zwraca uwagę na konieczność odróżnienia pasterza autentycznego od tych, którzy jedynie za niego się podają. Być może więc trafniej byłoby dzisiejszą niedzielę nazwać niedzielą „Prawdziwego Pasterza”?

Jezus, tak jak zazwyczaj, rozpoczyna od przypowieści, w której przedstawia dwie postawy: pasterza, wchodzącego do owczarni przez bramę oraz tych, którzy próbują się wedrzeć inną drogą. Ten, który wchodzi przez bramę, jest prawdziwym pasterzem i za nim podążają owce – ponieważ rozpoznają jego głos. Ci, którzy wchodzą inną drogą – to rozbójnicy, mający na celu nie dobro owiec, lecz własne. I od tych owce uciekają.

Przypowieści tej, jak wielu innych, słuchacze Jezusa nie pojęli. Jezus więc wyjaśnia ją bardzo konkretnie: to On sam jest bramą. Ci zaś, którzy usiłują tę bramę ominąć – są szkodnikami. Nie ma innej drogi zbawienia, jak tylko ta wiodąca przez osobę Jezusa. Św. Piotr w swym liście dodaje, że Jezus jest nie tylko bramą, ale i Pasterzem. Owce pozbawione pasterza łatwo mogą zabłądzić, odłączyć się od stada i paść łupem drapieżników. Bezpieczeństwo i życie owiec zależy od tego, czy podążają za swoim pasterzem.

Ten naturalny obraz pasterzowania odnosi się do wszystkiego, co określamy mianem duszpasterstwa. Dobro naszej duszy zależy od tego, czy podążamy za prawdziwym pasterzem, czy też damy się zwieść tym, którzy wchodzą do owczarni, udając pasterzy. Nasza relacja z Chrystusem, umiejętność rozpoznania Jego głosu, jest kluczowa w życiu duchowym. Nie mogą jej zastąpić żadne, choćby najlepsze środki czy metody duszpasterskie. Czas epidemii, w którym zostaliśmy odcięci od wielu duszpasterskich praktyk, wskazuje na tę prawdę w sposób szczególnie dobitny. Ze wszystkich stron słyszymy rozmaite opinie na tematy związane z wiarą, z internetu płyną do nas różne proroctwa, objawienia, przekonywania – jak w tym wszystkim odróżnić to, co autentyczne od tego, co jest tylko podróbką? Odpowiedź jest tylko jedna: trzymajmy się Chrystusa i trzymajmy się Jego Kościoła. Wtedy na pewno nie pobłądzimy. A „trzymać się Chrystusa i Kościoła” znaczy „trzymać się stale”. Tak jak w codziennym życiu – wystarczy chwila nieuwagi, by się zgubić, tak też jest w życiu duchowym. Gdy choć raz pozwolimy sobie na chwilę duchowej nieuwagi i pójdziemy za fałszywym nauczycielem, ryzykujemy zabłądzeniem i zejściem na duchowe manowce.

Maryja, ojczyzna, krzyż

1. Choć dziś 2 maja, ale liturgicznie 3 maja. W starszym pokoleniu Uroczystość Maryi Królowej Polski budzi wiele emocji. Może nie tylko w starszym. W to święto jest wpisany patos, duma, poczucie przynależności do narodowej wspólnoty. Uczucia patriotyczne splatają się z pobożnością maryjną, z religijną żarliwością. Zwolennicy modernizacji i europeizacji Polski wmawiają nam, że tak nie wolno. Że miłość do Boga, do Maryi i miłość do Polski nie mogą się łączyć w całość. Że musi nastąpić rozdział spraw państwowych i religijnych. Że prezydent nie może się publicznie modlić. Że krzyż czy obraz Maryi nie może pojawiać się w pobliżu herbu i flagi. Nie powinniśmy ulegać tej presji. Polska i wiara katolicka są ze sobą związane. Tak po prostu jest. Taka jest nasza historia, która ukształtowała naszą narodową tożsamość. I ta historia nie jest przeciwko tym, którzy katolikami nie są lub nie czują. Polacy kochający Boga i kochający swoją ojczyznę modlą się dziś do Maryi jako Królowej Polski. Jej zawierzają Polskę w trudnym momencie dziejów.
2. Idziemy po ścieżkach wydeptanych przez poprzednie pokolenia. 350 lat temu król Jan Kazimierz podczas szwedzkiego potopu ogłosił w katedrze lwowskiej, że Maryja jest Królową Polski. Choć tytuł Królowej Polski był obecny w pobożności Polaków znacznie wcześniej, to jednak właśnie potop i obrona Jasnej Góry wyniosły Maryję na duchowy tron w sposób oficjalny i uroczysty. W latach zaborów Jasna Góra stała się religijną stolicą Polski. Maryja – Królowa Polski była dla zniewolonego narodu znakiem nadziei i wewnętrznej wolności. W roku 1920, kiedy wojska sowieckie stały u bram odrodzonej II Rzeczpospolitej, biskupi ponowili wybór Maryi na Królową. Episkopat zwrócił się do Stolicy Apostolskiej o ustanowienie specjalnego święta. W 1923 roku papież Pius XI, który jeszcze jako nuncjusz Polski bywał w Częstochowie, ustanowił dzień 3 maja świętem Królowej Korony Polskiej. Maryjną drogą prowadził nas Prymas Tysiąclecia w długiej nocy komunizmu.
3. Królowanie Maryi umacniało się zwłaszcza w czasach trudnych dla Polski. Potop, zabory, wojna z Rosją w 1920 roku, niewola PRL-u – te ciemne okresy historii kierowały Polaków w stronę Maryi. Być może dlatego w dzień Królowej Polski czytamy Ewangelię o Maryi stojącej pod krzyżem. Jezusowy testament spełniał się w dziejach Polski. Ilekroć Polacy doświadczali krzyża wojny, niewoli, ucisku, tylekroć słyszeli wyraźniej słowa: „Oto Matka twoja”. I naśladując św. Jana, „brali Maryję do siebie”.
4. Czego uczy nas Maryja stojąca pod krzyżem? Uczy wierności do końca, zwłaszcza w obliczu próby. Jest tam, gdzie powinna być kochająca matka. Czasem nie da się już nic zrobić, ale można być. Obecność jest ważna. Maryja nie dała się złamać przez cierpienie i niesprawiedliwość. Uczy nas męstwa w obliczu cierpienia i zła. Ona boleje, cierpi, ale nie rozpacza, nie lamentuje, nie obwinia, trwa wierna do końca mimo, że niekoniecznie rozumie. Cierpliwa wytrwałość. Tej cnoty zabrakło wszystkim apostołom oprócz Jana. Cierpienie jest zawsze próbą miłości i wierności. Królowo Polski, pomóż nam przetrwać kolejną próbę.

Piękna katastrofa pod Damaszkiem

1. Słyszymy w pierwszym czytaniu historię nawrócenia Szawła, który „siał grozę i dyszał żądzą zabijania uczniów Pańskich”. A potem jako Paweł stał się największym misjonarzem w dziejach, który sam położył głowę pod topór i oddał życie dla Chrystusa. Zmiana o 180 stopni. Trzeba w tej przemianie widzieć najpierw potęgę Bożej łaski, która potrafi tak niezwykle zmienić człowieka. We wszystkich listach Pawła wybrzmiewa ten właśnie temat: łaska Boga, która nas zbawia. Słowo „łaska” nie jest dziś bardzo popularne. Nie lubimy czegoś „z łaski”. A jednak trzy wielkie dary Boga, czyli stworzenie, objawienie i zbawienie to właśnie trzy aspekty wymiary Jego łaskawości dla nas. On patrzy na nas łaskawie i dzięki temu spojrzeniu jesteśmy i co więcej, mamy szanse na życie wieczne. Nasza rola polega na tym, żeby stanąć w tym świetle, przyjąć dar, pozwolić Bogu, by mnie przemienił i dać się poprowadzić.
2. Łaska czasem działa delikatnie i stopniowo. A czasem przychodzi w sposób potężny i zaskakujący. To był właśnie przypadek Pawła pod Damaszkiem. Po kilku latach Apostoł napisze: „Bóg może swoją mocą uczynić nieskończenie więcej, niż prosimy czy rozumiemy” (Ef 3,20). Nie wiemy, czy spadł z konia czy z wielbłąda. Na pewno upadł na ziemię. To obraz człowieka, który stracił panowanie nad sobą, nie potrafi już iść dalej o własnych siłach, nie jest w stanie kierować swoim życiem. Paweł spotyka Jezusa zmartwychwstałego, który zwraca się do niego osobiście, bezpośrednio, po imieniu. Ambitny „zbawiciel” świata odkrywa w Jezusie siłę większą niż wszystko: pokorną miłość Boga, miłość gotową na wszystko, miłość ukrzyżowaną, pokonującą zło dobrem. Imię Jezus, które wydawało mu się przekleństwem, staje się błogosławieństwem. Paweł uznaje swoją porażkę, podpisuje bezwarunkową kapitulację. Nie chce już sam zbawiać świata. Chce być tylko sługą i świadkiem Jezusa Chrystusa.
3. Jak to odnieść do naszego życia? Nikt nie lubi przegrywać. Presja na sukces, na zwycięstwo jest wszechobecna. Przenosimy te oczekiwania na życie religijne. Potrzebujemy Boga, aby pomógł nam zwyciężać, szukamy miękkiej poduszki pod głowę. A przecież w centrum naszej wiary jest krzyż, który uczy, że chwile po ludzku przeklęte mogą okazać się błogosławione. Życiowe katastrofy mogą stać się naszym Damaszkiem. Mogą być tym momentem, w którym Bóg łamie naszą pychę, wytrąca z ręki busolę samowystarczalności. To może być piękna katastrofa, jeśli tylko pogodzę się z tym, że trzeba stracić swoje życie, aby je odzyskać, jeśli zgodzę się na to, że Bóg wie lepiej i nie muszę mieć wszystkiego pod kontrolą. Cierpienie, strata, upadek na twarz – to nie są rzeczy miłe, wręcz wydają się prowadzić na granicę rozpaczy. Ale nieraz to jedyny skuteczny sposób na nawrócenie, na zaufanie nadziei większej niż podpowiada zdrowy rozsądek. Chrystus jest na dnie każdego ludzkiego piekła. Jest blisko każdego, kto został tam wrzucony. On przemienia ciemności w światło. Daje nowe oczy wiary.

Bóg pociągający

1. „Nikt nie może przyjść do Mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który Mnie posłał”. Bóg jest zawsze pierwszy. Zanim my wybierzemy Jego, On wybrał już nas. Bóg pociąga ku sobie. Nie zmusza, nie narzuca niczego, ale właśnie pociąga. Mówimy nieraz o kobiecie lub mężczyźnie, że jest pociągający. Jakoś tak właśnie działa Bóg. Piękno budzi upodobanie. Dobro jest przedmiotem pragnienia woli. Prawda pociąga umysł. Bóg jest pięknem, dobrem, prawdą w najwyższym stopniu. Chrystus jako wcielony Bóg jest pięknem, dobrem, prawdą, wychodzącym nam na spotkanie. Dać się Jemu pociągnąć. To jest to! Więc dlaczego ulegamy tak łatwo tandetnym podróbkom, namiastkom piękna, dobra, prawdy?
2. „Kto we Mnie wierzy, ma życie wieczne”. Ostatecznie chodzi o życie. Większe i silniejsze niż śmierć. Życie prawdziwe, dobre, piękne. Eucharystia jest pokarmem dającym takie życie. Czy z powodu kwarantanny nie przyzwyczajamy się za bardzo do telewizyjnych i internetowych transmisji Mszy świętej? Czy największa tajemnica wiary serwowana na ekranach między często banalnymi programami nie zostaje jakoś odarta z sacrum? Czy nie grozi nam wygodnictwo? Nie można zaspokoić głodu oglądając telewizyjne programy o jedzeniu lub czytając książkę kucharską. Nie można zastąpić spotkania z ukochaną osobą rozmową na skypie. Oczywiście, że w sytuacji niemożności spotkania na żywo transmisja liturgii ma pewną wartość, ale istnieje ryzyko postawienia znaku równości między Mszą w kościele, a Mszą na ekranie. Tego robić nie wolno. Warto wytrwale rozbudzać w sobie tęsknotę za Mszą przeżywaną we wspólnocie wiary.

Wiara dziecka, odwaga proroka

1. „Wysławiam Cię, Ojcze…”. To modlitwa Jezusa, w której uwielbia Boga Ojca. Uczy nas w ten sposób nie tylko modlitwy, ale i postawy uwielbienia. Człowiek ma bowiem żyć ku chwale Boga. To jest cel naszego życia. Chodzi więc o to, by żyć w stałym odniesieniu do Boga, zamieniać w modlitwę chwile odkryć, olśnień, natchnień, radości. Święci mistycy tacy jak św. Katarzyna ze Sieny przypominają nam o tym. Ona już od dziecka żyła pragnieniem modlitwy i wielbienia Boga. Jej krótkie, ale intensywne życie było jednym wielkim aktem strzelistym ku chwale Najwyższego.
2. „Zakryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi”. Mądrość i roztropność to nie wady, lecz cnoty. Okazuje się jednak, że można być zbyt mądrym albo zbyt roztropnym. Nadmiar rozumu może wbijać w pychę i zamykać na Boga. Faryzeusze sporo wiedzieli o Bożych sprawach jakby za dużo. Chcieli wtłoczyć Boga w swój schemat, dlatego pozostali zamknięci na światło, które przyniósł Jezus. Z kolei nadmiar roztropności może zamieniać się w lęk przed decyzją, przed opinią ludzi. A przecież w wierze jest także ryzyko. „Dusza, która boi się ludzi, nigdy niczego nie osiągnie” – pisała św. Katarzyna.
3. „Objawiłeś prostaczkom”. Czyli komu? Słowo „prostaczek” (gr. nepios) można tłumaczyć dosłownie jako „małe dziecko” lub „niemowlę”. Biblia Ekumeniczna tłumaczy: „tym, którzy są jak małe dzieci”. Święty Paweł pisze, że przemawiał do Koryntian, jak do „niemowląt w Chrystusie” (1 Kor 3,1). Dzieci są proste. U korzenia wiary leży prostota, ufne, hojne powierzenie się Bogu, bez wyrachowania. Ksiądz Tischner pisał, że to nie wiara jest złożona, a my prości, ale przeciwnie, to my jesteśmy powikłani, a wiara prosta.
4. Święta Katarzyna żyła zaledwie 33 lata. Kochała Boga z prostotą dziecka. Była mistyczką, ale nie skupiała się tylko na swoich mistycznych przeżyciach, choć miała ich sporo. Z tą samą intensywnością co Chrystusa, kochała Jego Kościół. „Pragnę oddać za Kościół życie, krew i całe ciało, aż do szpiku kości, mimo że nie jestem tego godna” – wyznawała. Przemawiała z mocą do księży, biskupów i papieży, ogłaszając się publicznie posłanką samego Chrystusa. Walczyła z zapałem o odnowę Kościoła niszczonego przez podziały, intrygi, nepotyzm, symonię itd. W Awinionie osobiście nakłaniała Grzegorza XI do powrotu do Rzymu. W listach zwracała się do niego poufale: „Bądź mężczyzną, Ojczulku”. Jej życie jest dowodem działania Ducha Świętego, który posyła Kościołowi swoich proroków.
5. Wysławiam Cię Ojcze za św. Katarzynę ze Sieny! Posyłaj i dziś, Panie, swojemu Kościołowi ludzi z wiarą dziecka i odwagą proroka. Twój Kościół dziś także potrzebuje odnowy. Za dużo w nim nazbyt mądrych i nazbyt roztropnych, a za mało świętych, którzy wierzą z prostotą dziecka.

Jakiego chleba szukamy?

1. „Szukacie Mnie nie dlatego, że widzieliście znaki, ale dlatego, że jedliście chleb do syta”. Jaka jest motywacja ludzi szukających Jezusa? Jedli chleb, który dał im Jezus. Zaspokoili swój doczesny głód. Chrystus chce zwrócić im uwagę, że On przynosi inny pokarm, który może zaspokoić inny głód. Chodzi o głód wieczności, o pragnienie pełni życia, które wykracza poza ten świat. Chodzi o głód miłości trwałej, wiecznej. Chodzi o głód prawdy, które nadaje sens wszystkiemu. Czego ja oczekuję od Boga? O co się modlę? O zdrowie, o pracę, o pokonanie trudności życiowych? To są dobre intencje. Ale po Bogu można i trzeba spodziewać się więcej. Modlić się o żywą wiarę, o sens życia, o miłość, która nie przeminie, o niebo.
2. Potężna machina reklamowo-medialna napędza dziś głód doczesnej konsumpcji. Chodzi o to, żeby tanio i szybko osiągnąć szczęście, satysfakcję, spełnienie. Tego rodzaju konsumpcyjne myślenie wnosimy także do Kościoła. Oczekujemy od Boga, od Kościoła, że będzie „rozmnażał chleb”, czyli zaangażuje się w zaspakajanie doczesnego głodu, likwidowanie nierówności, walkę z epidemiami, szerzenie edukacji itd. Słowem… naprawianie świata. A jak już naprawimy świat, to wtedy pomyślimy o Bogu. Przed tego typu błędem przestrzegał wytrwale Benedykt XVI akcentując prymat Boga. Oczywiście, że uczynki miłosierdzia są ważne. Ale nie można zredukować wiary do humanitaryzmu, do działań na rzecz sprawiedliwości, pokoju i ochrony środowiska. W Kościele chodzi o Boga. Bez Niego nic nie jest dobre.
3. „Cóż mamy czynić, abyśmy wykonywali dzieła Boga?” – pytają słuchacze Jezusa. To bardzo dobre pytanie. Każdy z nas powinien je sobie stawiać, każdego dnia. Co jest wolą Boga? Co jest działaniem, które powinienem podjąć, aby oddać Bogu chwałę?
4. „Na tym polega dzieło Boga, abyście wierzyli w Tego, którego On posłał” – odpowiada Pan. Czyli pierwsza jest wiara, potem jest działanie. Aby wypełnić Bożą wolę, trzeba przyjąć Jezusa, Jego łaskę. Bez spotkania i zjednoczenia z Nim, bez Jego pomocy, obecności w życiu, nie dam rady żyć po Bożemu, czyli w sposób udany, piękny, etyczny. Wiara nie jest jakąś czystą teorią jest decyzją, która angażuje całą egzystencję, jest sposobem życia, podążaniem za Tym, który obiecuje mi pełnię życia.

Ewangelia o uczniach idących do Emaus w sposób symboliczny pokazuje, jak daleko można dojść, gdy w swych ludzkich kalkulacjach, oczekiwaniach i wyobrażeniach o świecie zamkniemy się na głos Boga. Sześćdziesiąt stadiów, czyli około 11 km dzielących Jerozolimę od Emaus to spory szmat drogi. Pokonujący ją uczniowie dyskutowali o kwestiach religijnych, próbując zrozumieć to, co wydarzyło się w „tych dniach” w Jerozolimie. Ich rozmowę zdominował smutek i przerażenie. To sprawiło, że ich serca i umysły zamknęły się tak bardzo, że nie rozpoznali spotkanego w drodze Jezusa, bo ich „oczy były jakby przesłonięte”.

Cóż tak bardzo przesłoniło oczy uczniów Jezusa, że nie byli w stanie Go poznać? Co może dzisiaj przesłaniać nasze oczy, oddzielając nas od rzeczywistej osoby Jezusa, stawiając w Jego miejsce nasze własne wyobrażenia o Nim? Bardzo często są to nasze błędne koncepcje religijne, niewłaściwe lub niepełne zrozumienie nauki Chrystusa. Wybieramy z niej elementy pasujące do naszego światopoglądu i życiowych oczekiwań, odrzucamy natomiast to, co nam nie pasuje. Uważamy się za uczniów Chrystusa, a jednak trudno nam przyjąć prawdę o tym, że do chwały zmartwychwstania prowadzi droga przez cierpienie. Być może trudno nam zaakceptować naukę Jezusa na temat miłości nieprzyjaciół albo Jego słowa zakazujące nam osądzać innych: „Nie sądźcie, abyście nie byli sądzeni”. Wielu osobom trud sprawiają przypowieści o talentach i minach – pokazujące na konieczność stałej współpracy z łaską Bożą. A może nasze rozumienie Dobrej Nowiny jest zbyt intelektualne? Nie umiemy przyjąć Bożego działania przejawiającego się w znakach i cudach – budzi w nas ono przerażenie, tak jak w uczniach słowa niewiast, mówiących, że miały widzenie aniołów.

Cokolwiek nie przysłaniałoby nam osoby Jezusa – czy to zacięcie się w gniewie, nieprzebaczeniu, czy niechęć do systematycznego wysiłku duchowego, czy nadmierny racjonalizm – dopóki ta zasłona nie spadnie z naszych oczu, będziemy jak uczniowie w drodze do Emaus. Nasze serca będą pogrążone w smutku, poczuciu porażki. Być może będziemy to próbować nadrabiać uczonymi dyskusjami religijnymi, przerzucając się argumentami ze zwolennikami takich czy innych koncepcji teologicznych. Dopóki jednak nie przyjmiemy tego, co daje nam sam Jezus, wszystkie nasze religijne dociekania, spory i wysiłki będą jałowe. A tym, co dał Jezus uczniom w Emaus – i co daje nam dzisiaj, jest On sam. Jego ciało w Eucharystii. Nie koncepcje i poglądy, ale żywa osoba Jezusa.

Czy pozwolę, aby dziś Chrystus nakarmił mnie sobą samym? Aby dotknął mojego życia w tym miejscu, gdzie właśnie się zatrzymałem? Być może jestem teraz daleko od Jerozolimy – w jakiejś duchowej dziurze, w swoim własnym „Emaus”, do którego próbuję uciec przed problemami. I właśnie tu czeka na mnie Jezus, pragnąc otworzyć mi oczy, abym mógł dostrzec, że to On sam jest rozwiązaniem moich problemów, o ile pozwolę Mu, by skierował mnie na drogę ku mojej duchowej „Jerozolimie”.

Między pokorą a pychą

1. „Bóg pysznym się sprzeciwia, pokornym zaś daje łaskę”. Pokora to absolutny fundament wiary. Zaś pycha to grzech, który jest matką wszystkich grzechów. Demaskowanie pychy to stałe zadanie w życiu wiary. Pycha jest jak wirus, który mutuje w przeróżne formy, atakuje nas w różnych punktach życia. Wszyscy z nią mamy problem niezależnie od tego, czy jesteśmy osobami lubiącymi błyszczeć czy raczej typem szarej myszki. Pycha jest zdegenerowaną formą słusznego poczucia swoje wartości. Jest jakimś rodzajem kłamstwa o sobie samym, które człowiek wytwarza, aby iść przez życie (albo przeszacowuję swoje siły, albo ich nie doceniam). Pokora to prawda o sobie samym. To uczenie się widzenia siebie takim, jakim widzi mnie Bóg. Mocna ręka Boga uczy nas nieraz pokory. Czas pandemii to wielka lekcja pokory dla świata. Dla mnie.
2. „Wszystkie troski wasze przerzućcie na Niego, gdyż Jemu zależy na was”. Ależ piękne zdanie! Pamiętacie Martę zapracowaną i zatroskaną o wszystko. Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele… Jezus zna nasze troski, niepokoje, lęki. Jednak pycha podpowiada, że jak ja się tym nie zajmę, to kto. Przecież beze mnie to się wszystko zawali (firma, rodzina, parafia). To ciekawe, że czasem jesteśmy tak bardzo przywiązani do naszych trosk, że one wręcz określają naszą tożsamość. A Bóg mówi mi dzisiaj: „oddaj mi wszystkie swoje troski”. To nie chodzi o to, że On wszystko za mnie zrobi. Nie. On mi pomoże. Doda sił. Albo uświadomi, że sporo moich trosk mogę odpuścić, bo pewne rzeczy są ponad moje siły. Powraca temat pychy i pokory.
3. „Czuwajcie! Przeciwnik wasz, diabeł, jak lew ryczący krąży szukając kogo pożreć”.
Modna dziś jest pacyfistyczna wersja chrześcijaństwa. Zero walki, tylko miłość i zgoda z wszystkimi, mniejsza o poglądy, o prawdę. Przestańmy się kłócić i pojednajmy się wszyscy… To są hasła, które pozornie tylko brzmią po chrześcijańsku! Diabeł chce nas pożreć, pisze św. Piotr. Trudno o dosadniejszy obraz duchowych zmagań. Pacyfistyczne naiwne mrzonki kuszą i usypiają naszą czujność. Zło jest aktywne. Toksyczna kultura zatruwa nasze serca i umysły. Wiara wcale nie zapewnia jakiegoś psychicznego dobrostanu. Wiara bywa często zmaganiem. Nie chodzi o wymachiwanie szablą, ale o to, że wierność prawdzie ma swoją cenę. Pokoju nie daje paktowanie z diabłem, wchodzenie w układy z kłamstwem, rozmywanie zasad w imię powszechnej zgody i tolerancji. Kto wierzy Bogu, ten żyje w świetle. Więc książę ciemności będzie go atakował. Zwykle tam, gdzie jest nasz najsłabszy punkt, jakiś rodzaj kompromisu ze złem. Czuwajcie! Pokora to nie jest naiwność.

Mądrość Gamaliela

1. Zatrzymajmy się dziś przy pierwszym czytaniu z Dziejów Apostolskich. Wypowiedź Gamaliela na zebraniu Sanhedrynu jest przede wszystkim głosem rozsądku. „Jeżeli bowiem od ludzi pochodzi ta myśl czy sprawa, rozpadnie się, a jeżeli rzeczywiście od Boga pochodzi, nie potraficie ich zniszczyć, i oby się nie okazało, że walczycie z Bogiem”. Warto przypomnieć, że uczniem Gamaliela był inny znany faryzeusz, a mianowicie Szaweł. Prawda słów nauczyciela sprawdziła się na nim. Szaweł z gorliwości o czystość judaizmu wojował z Kościołem, ale pod Damaszkiem usłyszał od Jezusa „Dlaczego Mnie prześladujesz?”. Szaweł zrozumiał, że walcząc z chrześcijanami walczy z samym Chrystusem, czyli ostatecznie z Bogiem. Dlatego zmienił front o 180 stopni. Został wojownikiem w służbie Boga. Umarł stary Szaweł, narodził się nowy Paweł. Kościół trwa, choć się zmienia. Pewne ludzkie pomysły upadają, ale Boże dzieła wydają owoce. Właśnie jako Kościół przechodzimy kolejną dziejową próbę. Coś upadnie, coś się zmieni, coś nowego się pojawi. Ale bramy piekielne go nie przemogą.
2. Mądrość Gamaliela można odnieść do wszystkich sytuacji, w którym władza duchowa ma wątpliwość czy dana sprawa jest od Boga, czy od ludzi. Po owocach ich poznacie. Nieraz potrzeba cierpliwie czekać, aby móc dobrze rozeznać jakaś sprawę. Tak bywa z tzw. objawieniami prywatnymi np. Kościół wciąż czeka z wydaniem ostatecznej decyzji w sprawie Medjugorie. Wartością w Kościele jest wierność tradycji, ale wartością jest także nowość . Bywają jednak martwe tradycje i bywają zwodnicze nowości. Władza duchowa potrzebuje cierpliwości, pokory i mądrości, aby dobrze ocenić co jest od Boga, a co tylko od ludzi. Módlmy się o to, by mądrość Gamaliela towarzyszyła decyzjom naszych pasterzy.
3. Zasada Gamaliela zwraca uwagę na to, jak ważny jest zdrowy rozsądek. Również w obszarze wiary i religijności. Rozum i wiara nie wykluczają się wzajemnie, ale dopełniają. Rozeznawanie trudnych sytuacji jest pracą umysłu oświeconego wiarą.

Prawo ziarna, czyli prawo paschy

1. Ziarno musi obumrzeć, aby wydać plon. Jezus potwierdził prawdę tych słów przez swoją śmierć i zmartwychwstanie. Został zabity, złożony do grobu jak ziarno wrzucone w ziemię. I przyniósł obfity plon zmartwychwstania. Takie jest prawo paschy. Trzeba dać życie, aby je zyskać. Przy czym dajemy życie na tym świecie, a zyskujemy życie wieczne. Nie jest łatwo się z tym zgodzić. Jesteśmy tak bardzo przywiązani do życia na tym świecie. Życie wieczne, to brzmi dla nas abstrakcyjnie, jako coś odległego, trudnego do wyobrażenia. To obietnica, w której realność często wątpimy. Dlatego tak kurczowo trzymamy się życia, które znamy, tego doczesnego, kruchego, podatnego na choroby i śmierć, ale jedynego, które tu mamy.
2. A jednak to nie jest tak, że chodzi o rzeczywistości zupełnie rozłączne. Między życiem na tym świecie, a życiem wiecznym istnieje łączność. Podobnie jak między ziarnem a rośliną, która z niego wyrośnie. W ziarnie jest ukryte przyszłe życie rośliny, jest potencjał życia, które przekracza rozmiary małego ziarenka. W naszym doczesnym życiu kryje się ziarno wieczności. Jestem powołany do czegoś większego. Za progiem śmierci zaczyna się nowe życie. Jest tu jakaś ciągłość i zarazem nowość.
3. Przedsmakiem wieczność jest miłość. A miłość oznacza właśnie dawanie siebie drugiemu, czyli gotowość do tracenia swojego życia. Mam stać się darem dla kogoś. Nie mogę trzymać swojego życia kurczowo w swoich rękach i żyć w lęku, że ktoś mi je odbierze. Mam się zgodzić, że aby żyć siebie samego trzeba dać. Nie koniecznie od razu w całości, najczęściej po kawałku, dzień po dniu.
4. Męczennicy ukazują zasadę obumierania ziarna. Ich życie pozornie przegrane przynosi plon nie tylko w tym sensie, że oni trafiają do nieba. Ofiara ich życia przynosi obfity plon także w życiu Kościoła nieraz przez długie wieki. Jeśli prześledzimy życiorys św. Wojciecha, to po ludzku sądząc niewiele w życiu mu się udało. Właściwie nic. Został młodo biskupem Pragi, ale na skutek intryg musiał dwukrotnie opuszczać swoje miasto. Postanowił zostać misjonarzem, ale jego wyprawa misyjna do Prusów skończyła się po tygodniu… męczeńską śmiercią. Nawet jego relikwiom nie dawano spokoju. Ciągle ktoś je wykradał z Gniezna. A jednak to pozornie nieudane życie św. Wojciecha stało się dla młodego Kościoła na polskiej ziemi czymś ogromnie cennym. Na wagę złota. Jego życie wydało plon obfity. Dzięki jego męczeńskiej śmierci młody Kościół w Polsce stał się Kościołem dojrzałym, samodzielnym. Jego postać wciąż uczy nas, że warto narażać życie dla Chrystusa.

Akcja ratunkowa

1. J 3,16 jest jak Ewangelia w pigułce, jak streszczenie całej Dobrej Nowiny. Wybrzmiewają tu podstawowe elementy tzw. kerygmatu, czyli podstawowej treści ewangelizacji. Mowa jest o Bożej miłości, o posłannictwie Jezusa, o naszej grzeszności (nie wprost, ale przez sugestię, że możemy zginąć) i o tym, że konieczna jest wiara, aby przyjąć Boży ratunek, czyli zbawienie.
2. Jezus wypowiada te słowa w rozmowie z Nikodemem, który przyszedł nocą, aby u Nauczyciela z Nazaretu szukać światła. Jest więc w słowach Pana nuta bardzo osobista. Bóg kocha świat, a ta odwieczna miłość obejmuje również Nikodema. Ta miłość dotyczy także mnie. W miejsce słowa „świat” można wstawić swoje imię. Tak Bóg umiłował mnie, że Syna swego dał, abym ja nie zginął, ale miał życie. Bogu zależy na mnie.
3. Bóg wyznał nam miłość, posyłając swojego Syna. Kiedy ktoś mówi nam, że nas kocha, to zwykle pojawia się radość, ale i niepokój. Czy to prawda? Czy chcę przyjąć tę miłość? Czy chcę się wiązać? Jesteśmy nieufni wobec miłości, bo nie wierzymy, że może istnieć całkowicie bezwarunkowa miłość, czujemy się sami niegodni miłości. Albo obawiamy się, że ta miłość ograniczy naszą wolność. Ktoś może mieć za sobą historię zranionej miłości. Możemy więc mieć problem z zaufaniem. Wiara nie jest tylko zestawem prawd do wierzenia. Wiara jest najpierw zaufaniem osobie. Jest ryzykiem powierzenia się Bożej miłości. Bogu warto uwierzyć. Uwierzyć na słowo. Na Słowo, które stało się ciałem i zamieszkało między nami.
4. Bóg nie posłał Syna, aby świat potępić, ale zbawić. Biblia Paulistów tak tłumaczy interesujące nas zdanie: „Bóg przecież nie posłał swego Syna na świat, aby go sądził, lecz aby go zbawił. Ten, kto w Niego wierzy, nie podlega sądowi, ten jednak, kto nie wierzy, już został osądzony, ponieważ nie uwierzył w to, kim jest Jednorodzony Syn Boży”. To tłumaczenie wydaje się bardziej wierne oryginałowi. Tym bardziej że kolejne zdanie (J 3,19) zaczyna się od słów: „A sąd polega na tym, że światło przyszło na świat…”. Przyjście Jezusa na świat nie jest Sądem Ostatecznym, na to przyjdzie czas (Paruzja). Misja Jezusa jest misją ratunkową. Ale nikt nie może zostać uratowany na siłę. Bo ratunkiem jest miłość, a ta zakłada wolny wybór. Jeśli więc ktoś to zapalone światło w ludzkich ciemnościach odrzuca, gasi lub ucieka od niego, to sam skazuje się na zgubę. W tym znaczeniu opowiedzenie się za lub przeciwko Jezusowi ma w sobie coś ostatecznego. Dopóki żyjemy na tej ziemi, możemy powiedzieć tej miłości TAK.

Narodzenie, czyli umieranie dla siebie

1. Słuchamy dziś w dalszym ciągu nocnej rozmowy Jezusa z Nikodemem. Szukamy oczywiście światła dla naszej własnej nocy. Jezus pogłębia temat nowego narodzenia. Nikodem jakby nie chciał rozumieć, o co chodzi. A przecież w jego własnej żydowskiej tradycji, której był znawcą i nauczycielem, obecne było pojęcie nowego narodzenia. „Kiedy prozelita przyjmował judaizm, to znaczy stawał się Żydem pochodząc z innej religii, przyjmowano go do społeczności judaizmu przez modlitwę, złożenie ofiary i chrzest, i mówiono o odrodzeniu. «Prozelita przyjmujący judaizm jest jak nowo narodzone dziecko» mawiali rabini. Grzechy popełnione przed tym aktem nie liczyły się, gdyż teraz stał się już inną osobą” (W. Barclay). Bywa tak, że człowiek dokładnie wie, o co chodzi, ale robi z siebie głupka, ażeby uniknąć decyzji. Boimy się zmiany. Wolimy dywagować, kwestionować, roztrząsać za i przeciw. A sprawa jest prosta. Trzeba tylko skoczyć na głęboką wodę.
2. „Wiatr (gr. pneuma) wieje tam, gdzie chce, i szum jego słyszysz, lecz nie wiesz, skąd przychodzi i dokąd podąża. Tak jest z każdym, który narodził się z Ducha (gr. pneuma)”. Greckie słowo „pneuma” (podobnie jak hebrajskie „ruah”) oznacza zarówno wiatr jak i ducha. Jezus wykorzystuje tę grę słów, aby pokazać Nikodemowi, że nie trzeba wszystkiego rozumieć, aby narodzić się na nowo. Widzimy działanie wiatru, ale nie potrafimy nad nim zapanować. Chodzi o to, aby poddać się jego sile. Ustawić właściwie żagle w swojej łodzi i wykorzystać siłę wiatru, by dopłynąć do portu. Nie trzeba do tego pogłębionej refleksji, czym jest wiatr. Działanie Ducha Świętego ma sobie coś tajemniczego, nieuchwytnego, ale można je zaobserwować w życiu ludzi. Znamy ludzi, którzy zmienili swoje życie, zaczęli je jakby na nowo. Historia świętych to historie ludzi na nowo narodzonych, prowadzonych przez Ducha Bożego. Pytanie, czy ja też tak chcę. Można hamletyzować jak Nikodem i powtarzać „Jakżeż to się może stać?”. Pytanie brzmi: czy dam się poprowadzić, czy poddam swoje życie tchnieniu Bożego Wiatru? Czy będę sam dmuchał w żagle licząc, że moja łódka dopłynie w ten sposób gdziekolwiek?
3. „A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak trzeba, by wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał życie wieczne”. Jezus zapowiada tutaj swoją śmierć na krzyżu, którą nazywa „wywyższeniem”. Nawiązanie do historii Mojżesza musiało być czytelne dla Nikodema. Mojżesz umieścił na palu węża miedzianego z polecenia Boga. Był to „leczący symbol” dla Izraelitów kąsanych przez węże. Kto spojrzał na miedzianego węża, ten zostawał przy życiu. Jesteśmy wszyscy kąsani przez śmierć. Zwłaszcza teraz, w czasie epidemii, dociera do nas lepiej prawda o naszej śmiertelności. Spojrzenie na śmierć Jezusa na krzyżu ratuje od śmierci. Śmierć dająca życie. Śmierć jako antidotum na śmierć. To dopowiedzenie do tematu nowych narodzin. Odrodzenie człowieka dokonuje się poprzez krzyż Chrystusa. Kto z wiarą chwyci się go, ten zostanie uratowany. Nikodem pojawi się przy pogrzebie Jezusa z ostatnią posługą. To znak, że ta nocna rozmowa wydała owoc.