Krucyfiks
Obiektem kultu w sanktuarium jest łaskami słynący krucyfiks. Pochodzi on z XVII w. i znajduje się w kaplicy Najświętszego Sakramentu. Wcześniej znajdował się on na bramie miejskiej zwanej Wrocławską.
Sanktuarium
Sanktuarium znajduje się w katedrze, której początki sięgają X w. Wtedy bowiem powstał pierwszy kościół wybudowany w 968 r. Była to bazylika trójnawowa z apsydą. Odkryte fundamenty pierwszej katedry można oglądać w podziemiach. Poza tym można zobaczyć relikty misy chrzcielnej i krypty grobowe (prawdopodobnie Mieszka I i Bolesława Chrobrego). Po zniszczeniach z 1038 roku została wybudowana nowa katedra, która w XIII w. została przebudowana. Obecna got. świątynia została wybudowana na przełomie XIV i XV w. Była to budowla imponująca z wieńcem kaplic (jest ich 12). W 1622 r. została ona zniszczona wskutek pożaru. Po kolejnym pożarze z 1772 r. kościół otrzymał wystrój klasycyst. Ostatni pożar katedry miał miejsce 15 II 1945 r. Świątynia została zniszczona w 65 procentach. Wtedy zostały odkryte jej got. elementy. Dlatego została podjęta decyzja o regotyzacji katedry. Prawdziwym klejnotem świątyni jest Wielki Ołtarz z XIV – XV w. pochodzący z Góry Śląskiej znajdujący się w nawie głównej. W jego centrum jest obraz św. Barbary i 12 innych dzielnych niewiast. Skrzydła zewnętrzne przedstawiają sceny z Męki Pańskiej. Poza tym można zobaczyć 5 got. i 5 renesans. kaplic ze spiżu pochodzących z norymberskich zakładów. Papież Jan XXIII dnia 12 X 1962 r. podniósł kościół katedralny do godności bazyliki mniejszej.
Katedra poznańska jest miejscem, które również ma wiele zabytków. Wiele z nich znajduje się w kaplicach. Najbardziej interesującą jest Złota Kaplica wybudowana w latach 30-tych XIX w. Początkowo miały się w niej znajdować doczesne szczątki Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Warto także zobaczyć późnogot. płyty nagrobne w nawach bocznych odlanych w zakładach w Norymberdze. Zaginęły podczas ostatniej wojny. Odnalazły się w 1990 r. w Petersburgu.
Katedra znajduje się na Ostrowie Tumskim. Samo miejsce jest bardzo interesujące. Jest to jedno z wielu miejsc, gdzie swoje początki miało państwo Polan. Potwierdzają to pozostałości grodu pochodzącego z II poł. X w. znajdującego się na wyspie. Prawdopodobnie przylegała do niego kaplica pałacowa.
W dawnej Akademii Lubrańskiego warto odwiedzić Muzeum Archidiecezjalne, w którym znajdują się liczne zbiory precjozów pochodzących z kościołów wielkopolskich. Ciekawą atrakcją jest także miecz pochodzący z I w. Według legendy tym mieczem Piotr miał uciąć ucho Malchusowi w Ogrodzie Oliwnym. Poza tym zachował się tam got. kościół Najświętszej Maryi Panny in summo z XV w., muzeum archeologiczne Genius Loci z rezerwatem, budynek dawnej kanonii z XVI w., pałac arcybiskupów poznańskich z tego samego okresu i psalteria wybudowana w latach 1512-1518. Na tablicy Kurii Arcybiskupiej znajduje się tablica pamiątkowa ks. Stanisława Adamskiego, który w latach 1930-1967 był ordynariuszem diecezji katowickiej.
O krucyfiksie, cudach i procesjach błagalnych
W 1522 r. na Bramie Wrocławskiej w Poznaniu zawieszony został niewielki, drewniany krucyfiks, który wkrótce zasłynął z cudownych interwencji. Krzyż witał i żegnał podróżników, ale i żegnał także skazanych na śmierć złoczyńców, gdyż szubienica stała za miastem, przy drodze prowadzącej do Wrocławia. Wszyscy skazańcy wychodząc z miasta przez Bramę Wrocławską, przed śmiercią mogli się jeszcze pomodlić przed wiszącym tak krucyfiksem.
Sława krucyfiksu rozeszła się po całym mieście. Jak głosi legenda licznie zbierali się po nim wierni, by modlić się o spełnienie swoich próśb. Pewnego razu przez Bramę Wrocławską prowadzono pod szubienicę za murami miasta niewinnego człowieka, który został skazany na karę śmierci. Kiedy skazaniec zatrzymał się pomodlić pod krucyfiksem, Chrystus z krzyża odezwał się w jego obronie. W wyniku tej interwencji skazany mężczyzna odzyskał wolność. Wobec licznych świadków zdarzenia, przeprowadzono dodatkowe dochodzenie, które ujawniło właściwego złoczyńcę. Chłopaka uwolniono, a krzyż uznano za łaskami słynący i umieszczono w katedrze. Florian Czartoryski (biskup w latach 1650-55) chcąc podtrzymać kult krucyfiksu, postanowił umieścić go w ołtarzu św. Stanisława w kaplicy Górków w katedrze. Uroczyste przeniesienie odbyło się 7 maja 1652 r.
Zgodnie z oczekiwaniami biskupa umieszczenie krucyfiksu w katedrze ożywiło jego kult. Wota, fundowane przez wiernych wdzięcznych za wysłuchanie ich modlitw, umieszczano w ołtarzu, obok krucyfiksu. Za biskupa Stefana Wierzbowskiego (1664-1687) rozpoczęto prowadzenie księgi, w której zapisywano kto i dlaczego ufundował dane wotum. W 1789 r. ukradziono kilkanaście srebrnych i złotych tabliczek wotywnych oraz część darowanej przez wiernych biżuterii. Część darów zaginęła w czasie II wojny. Najstarsze zachowane wotum pochodzi z 1661 r.
Następca biskupa Czartoryskiego, Wojciech Tolibowski (1655-1663) przemianował Kaplicę Górków na Krzyża Świętego i ufundował kolegium mansjonarzy, którzy mieli odprawiać w niej śpiewane msze. Część tabliczek wotywnych kazał przetopić na srebrną płytę, na której miał odtąd wisieć krucyfiks. A w testamencie zapisał sporą kwotę na nowy ołtarz i remont kaplicy.
Krucyfiks do dziś znajduje się w kaplicy Najświętszego Sakramentu w katedrze. W tej kaplicy w ciągu tygodnia codziennie odprawiana jest Msza św. o g.8.oo przez Kanonika Kapituły Metropolitalnej . W każdy piątek odprawiana jest Msza św. konwentualna Kanoników Kapituły, po której wystawiany jest Najświętszy Sakrament, który jest adorowany przez pielgrzymów przez cały dzień. .
Modlitwa
Zawsze podczas pielgrzymki śpiewana jest przy Krzyżu Poznańskim pieśń ;
Zawitaj, Ukrzyżowany,
Jezu Chryste, przez Twe rany,
Królu na niebie, prosimy Ciebie:
Ratuj nas w każdej potrzebie.
Zawitaj, Ukrzyżowany,
Całujem Twe święte rany.
Przebite ręce, nogi w Twej męce,
Miejcież nas w swojej opiece.
Zawitaj, Ukrzyżowany,
Biczmi srodze skatowany.
Zorane boki, krwawe potoki,
Wynieścież nas nad obłoki.
Zawitaj, Ukrzyżowany,
Cierniem ukoronowany.
W takiej koronie, zbolałe skronie,
Miejcież nas w swojej obronie.
POZNAŃ
Sanktuarium Świętego Krzyża
- diecezja poznańska, miasto Poznań
- Parafia katedralna pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
- 61-109 Poznań, ul. Ostrów Tumski 17
- tel. 61 852 96 42
- adres mailowy: parkat@archpoznan.pl
- strona: www.katedra.archpoznan.pl
- kustosz: ks. Ireneusz Szwarc
Msze Święte:
- w niedziele i święta – 8.00, 10.00, 12.15, 19.00, 20.30;
- w dni powszednie – 8.00 (codziennie), 18.00 (piątek i sobota)
Odpusty i uroczystości:
- 29 VI – św. Apostołów Piotra i Pawła
- 14 IX – święto Podwyższenia Krzyża Świętego